2504 De opgave en waar je als vastgoed van bent

Op 9 april 2025 zijn chefs vastgoed van de G40 gemeenten te gast in Amsterdam en wel op een TOP locatie. We worden gastvrij ontvangen door Nadia el Mourabiti en Paul Mooij. ‘s Morgens luisteren we naar de verhalen van chefs over waar ze staan. ‘s Middags is het zoeken hoe we de toekomst willen aanvliegen. 

Samenstelling groep en agenda van chefs

De groep bestaat uit hoofden vastgoed van de G40 gemeenten. Op aandringen van diverse chefs heeft Bouwstenen dat streng bewaakt en de inleiders gevraagd hun presentatie op hun eigen "chefs-niveau" toe te spitsen. “Dat is nodig”, zegt Sandra Hofman, “omdat ik merk dat anders mijn belangstelling voor deze groep afneemt.” Vraag is dan, waar ben je van en waar gaan we het over hebben? We hebben als Bouwstenen ook netwerken en ontwikkelprogramma’s waarmee we zaken kunnen voorbereiden en uitwerken, vult Ingrid aan. Wellicht ook handig voor de chefs.  

De zoektocht van Amsterdam

Paul Mooij vertelt op hoofdlijnen hoe de afdeling vastgoed is georganiseerd, hoe het vastgoedbeleid is ingericht en hoe het ook voor Amsterdam soms zoeken is naar wie wat het beste kan doen.  Daarbij komen een aantal interessante sturings- en organisatievragen aan bod. Vastgoed neemt panden in beheer die exploitabel zijn (waar de onrendabele top af is). Het Algemeen Belang Besluit waartegen in eerste instantie wat scepsis was, heeft uiteindelijk goed uitgepakt. En binnen de gemeente bestaat de tendens het vastgoed binnen de eigen beleidsafdelingen te regelen. Een uitgebreider verslag volgt. 

Haalbaar en betaalbaar maken

Vervolgens leidt Barend van der Heijde het gesprek over de haalbaarheid en betaalbaarheid van de vervangingsopgave in. Hij toont plaatjes (visualisaties) die het in de lokale politiek goed hebben gedaan. Iedereen is zich nu bewust van de enorme opgave; ook al is de oplossing nog niet in beeld en zitten het gemeentebestuur en de politiek in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen niet te wachten op de enorme investeringsopgave. Er is veel meer geld nodig. Mogelijk valt er ook wat te optimaliseren door de huisvestingsvragen van de diverse beleidssectoren meer in relatie tot elkaar te bezien. Het zou handig zijn als er in het nieuwe college straks één wethouder voor maatschappelijke voorzieningen en vastgoed is.

Verkenning nog meer opties

Lopende het gesprek completeren we het lijstje met opties om de haalbaarheid en betaalbaarheid van de vervangingsopgave te vergroten. Dat lijstje is in de aanloop naar deze bijeenkomst met input van Zwolle en financiële experts voorbereid. Ook die gaan we apart delen via de nieuwsbrief.

Om de opgave haalbaar te maken is naast geld ook meer personeel nodig. Barend houdt een warm pleidooi voor het traineeprogramma van Bouwstenen. We hebben de mensen keihard nodig en Zwolle heeft er goede ervaring mee. De trainees kunnen nieuwe dingen inbrengen met hun verbazing (waarom werkt het zo), drive (maatschappelijk en geen rompslomp)  en hun skills (o.a digitaal). Daar zijn de meesten wel van overtuigd. De belemmering zit vooral intern: geen ruimte en vrije hand in de formatie, geen motivatie bij HR. Pakken we op.

Tijden veranderen (voor Ajax en voor ons)

Tijdens de lunch en de borrel op het eind van de dag mogen we op het balkon met uitzicht op het Leidseplein, waar ooit Ajax zijn overwinningen vierde. Ook krijgen we een rondleiding door het theater door een heel enthousiaste rondleider die uitlegt dat de veranderingen in de theaterwereld (niet alleen voor de elite om naar elkaar te loeren, publiek en orkest meer onderdeel van het gebeuren) ook van invloed is op het gebouw.

Na de lunch praat Ingrid iedereen bij over de achtergrond en insteek van de kennisdeling met het Rijk. Het accent ligt daarbij, op verzoek van het brede netwerk, op onderwijshuisvesting als belangrijke plek voor kinderen én de buurt. Op basis van Bouwstenen-onderzoek en gezamenlijke activiteiten, zijn we door de TK-commissie OCW als kennisorganisatie uitgenodigd voor een rondetafelgesprek. Spannend en een beetje eenzame job, vertelt Ingrid. Wel steun vanuit bestuurders en lobbyisten en vrij weinig respons vanuit deze groep. Fijn als we dat beter kunnen organiseren. Bijvoorbeeld via de app, stelt Frank voor.  

Existentiële vragen over de “rol van vastgoed”

Tijdens het gesprek over de rol en activiteiten van Bouwstenen komen impliciet ook een aantal existentiële vragen over de “rol van vastgoed” in de gemeente aan de orde. Waar zijn we als vastgoed van? 

• Zijn we een vastgoedbeheer-organisatie binnen de eigen gemeente, dienend aan de beleidsafdelingen of faciliteren we met de gebouwen en onze kennis de gewenste maatschappelijke meerwaarde voor het sociaal én ruimtelijk beleid van gemeenten.
• Bij wie binnen de gemeente ligt de vraag over meervoudig ruimtegebruik (functioneel, haalbaar en betaalbaar) en waar kan die wens het beste worden opgelost; bij beleid, vastgoed of ruimte.
• Een deel van de chefs heeft geen rol in onderwijshuisvesting (andere afdeling, door-gedecentraliseerd). Is dat ook voor de toekomst gewenst zodat we beter combinaties kunnen maken? En wie gaat dat dan laten werken? 

Zaken om over na te denken en intern te bespreken. “Ook al is het niet je probleem, je kunt wel onderdeel van de oplossing zijn,” geeft een van de chefs ter overweging mee. 

Hoe werkt een lobby?

Rogier van Oudheusden legt uit hoe een lobby werkt en wat een lobbyist de hele dag doet. Daar heeft hij ook een mooi plaatje bij. Het gaat om de driehoek, bestuur, inhoud, lobby. Wat je zelf in je eigen gemeente kunt oplossen, regel je daar. Bij het Rijk gaat het vaak om geld of wetten. De lobby daarvoor kan je als gemeente zelf opzetten, maar je kunt er ook samen in optrekken, bijvoorbeeld met gemeenten met dezelfde problemen en/of dezelfde grootte (G40, VNG, new towns, VKK). Het Bouwstenen-netwerk zou daar vanuit de inhoud  een rol in kunnen spelen, net als organisaties als DIVOSA dat doet op het gebied van de sociale dienst, zegt Rogier. 

Kennisdeling met Den Haag

Moeten we dan een lobby-organisatie worden, is de vraag? Wat mij betreft niet, zegt Ingrid. Daar zijn we niet van, hebben we geen tijd voor en anderen kunnen het beter. Maar we moeten het volgens haar lokaal én landelijk wel beter organiseren als we het rijk voor een oplossing nodig hebben en niet steeds (reactief) achter de wagen willen aanlopen. Dat kan door bestuurders en lobbyisten daar waar nodig en tijdig goed van input te (mogen) voorzien en daarvoor de relevante verbindingen te leggen. Lokaal ligt hier een punt voor de chefs om over na te denken en de juiste verbindingen te maken (afhankelijk van de opgave via de sociale, ruimtelijke of financiële lijn). Landelijk kunnen we elkaar versterken via de VNG en/of G40 met hun bestuurlijke commissies en lobbyisten. Ook dat is een punt voor gesprek.

Kansen voor de toekomst

Het is nog een beetje zoeken met elkaar. De één is er al klaar mee voordat de bijeenkomst is afgelopen. Voor de ander bevat het genoeg stof voor een vervolg-sessie van twee dagdelen, blijkt uit de app. Hoe dan ook een goed punt van Sandra. Waar ben je van als chef vastgoed en waar moeten we het (de volgende keer) over hebben? 

	Wat volgt? Vervolg en afspraken Zelf en samen met Bouwstenen nadenken over de eigen rol en de verbindingen die nodig zijn voor de opgave waar gemeenten voor staan, teneinde proactief te kunnen reageren. Geef een seintje aan honoree@bouwstenen.nl wat je nodig hebt om intern een trainee geregeld te krijgen. Check of je gemeente goed bij de verschillende netwerken is aangesloten (je als chef vanuit de netwerken kan worden gevoed en de netwerken een vraag kan meegeven). Fijn als je reageert op vragen van Ingrid via de app.     Bouwstenen prikt een datum voor een bijeenkomst na de zomer. maakt afspraak met Sandra, Ingrid (2x) en Mirte over vervolg lobby maakt afspraak met VNG voor jaarlijks gesprek met directie (fysiek en sociaal) maakt op basis van input chefs een aparte pagina voor HR-medewerkers over het traineeship.	Image
	Bijeenkomst school en buurt Samen met ‘s-Hertogenbosch organiseren we op 22 mei 2025 een bijeenkomst school en buurt. Hiervoor worden in eerste instantie facility managers en de onderwijshuisvesters van scholen en gemeenten uitgenodigd. Daarnaast zijn er plekken beschikbaar voor mensen die de bijeenkomst willen gebruiken om de verbinding met een andere afdeling of organisatie te maken (onderwijs, beleid, vastgoed) en met zijn tweeën komen. Belangstelling? Stuur een mail naar gertjan@bouwstenen.nl

Meer informatie

• Prestentatie: Chefs Vastgoed G40 (Bouwstenen, april 2025)
• Bericht: Onderwijshuisvesting ook taak van Rijk (Bouwstenen, maart 2025)
• Ontwikkelwerk: Deltaplan Scholen