Door alle commotie over de begroting van het ministerie van OCW vrezen we dat de veiligheid en gezondheid van de werkplek van kinderen tijdens het Tweede Kamer debat op 25 november 2024 weinig aandacht krijgt.
Te lage bekostiging heeft risico's
Dat die werkplek ondermaats is, soms zelfs onveilig en niet gezond, ook niet voor docenten, is inmiddels algemeen bekend. Ook het tempo waarop de gebouwen worden aangepakt en verduurzaamd, is veel te laag. Dit wordt veroorzaakt door de te lage bekostiging vanuit het Rijk. Met het ravijnjaar voor ogen kunnen veel gemeenten het tekort niet langer aanvullen. Scholen moeten worden gesloten als ze niet aan hun zorgplicht kunnen voldoen. Het Rijk loopt het risico straks alle (niet ingeplande) kosten, ineens voor de kiezen te krijgen. In de begroting van OCW is niets te vinden om dit probleem op te lossen.
Haakje om erger te voorkomen
Mogelijk zit er nog een klein haakje in de wens van het kabinet om de geldstromen zo veel mogelijk te bundelen, het aantal specifieke uitkeringen (SPUK’s) te verkleinen en toe te werken naar meer structurele bekostiging. Zo zijn er SPUK’s (in de maak) die eigenlijk onnodig zouden moeten zijn gezien de wet en de bestuurlijke verhoudingen. Regelingen waarbij ook nog eens geld weglekt naar extra of dubbel werk, bureau's en details. Geld dat volgens het werkveld kosteneffectiever kan worden ingezet zijn onder andere de gelden in het Groeifonds en de Dumava-subsidie.
Bundelen van beschikbare middelen
Uit onderzoek van de Argumentenfabriek blijkt dat de beschikbare Rijksmiddelen voor schoolgebouwen beter op rijksniveau kunnen worden gebundeld. Omdat alle gemeenten een flinke opgave hebben kan het geld via een eenvoudige regeling over gemeenten worden verdeeld naar rato van het aantal kinderen dat in de gemeente naar school gaat (DUO-cijfers). Dan kan het Rijk ondertussen werken aan een serieus investeringsplan om alle scholen gezond en duurzaam te maken; wat betreft het werkveld liefst op hoofdlijnen (voorraadniveau) en prestatiegericht, zodat het geld lokaal op de meest kosteneffectieve wijze kan worden ingezet.
Aanbod vanuit het werkveld
Met meer gebundeld geld en bijvoorbeeld 3% extra bekostiging per jaar erbij, zijn alle gemeenten in Nederland beter in staat alle kinderen een gelijke kans te bieden, de scholen veilig te houden, zo nodig te renoveren en het tempo waarop de scholen worden aangepakt beetje bij beetje op te schroeven. Wat we vanuit het werkveld het Kabinet kunnen aanbieden, is beter inzicht in de jaarlijkse kosten voor onderwijshuisvesting. Daar hebben we een handreiking voor klaarliggen die we op 28 november 2024 presenteren. Wat we ook aanbieden is van elkaar te leren hoe we de beschikbare middelen nog beter kunnen inzetten. We doen dat nu ook al met elkaar, maar ook graag met het Rijk.
Meedoen?Graag gaan we met alle betrokkenen over dit onderwerp in gesprek tijdens de Maatschappelijk Vastgoeddag op 28 november 2024. |
Image
 |
Meer informatie
- Brief: Aan informateurs t.b.v. programma-kabinet (Bouwstenen, maart 2024)
- Onderzoek: Argumentenfabriek op initiatief van Bouwstenen met ondersteuning van de ministeries van OCW en BZK, Techniek Nederland en Bouwend Nederland (juli 2022)
- Bericht: Scholen twee keer zo duur (Bouwstenen, december 2023)
- Onderzoek: Kosten en tekorten onderwijshuisvesting 33 gemeenten op basis van openbare data en kentallen (Bouwstenen, november 2024)
- Ontwikkelwerk. Deltaplan Scholen
- Webinfo: Landelijke subsidies
- Rijksbegroting: VIII Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 2025
- Regeerprogramma: Uitwerking van het hoofdlijnenakkoord door het kabinet (13 september 2024)
