Ruimtenorm niet 'normaal'

Image

Hoeveel ruimte krijgt een kind op de basisschool? De normen lopen uiteen, maar zijn veel lager dan wat we tegenwoordig 'normaal' vinden, blijkt uit Bouwstenen-onderzoek. Ook in vergelijking met de ruimte die kinderen op de opvang of volwassenen op kantoor krijgen, komen kinderen en docenten op een basisschool er bekaaid vanaf.

Onduidelijk wat nodig is

Dat de financiering voor schoolgebouwen vanuit het Rijk tekort schiet, is geen nieuws. De omvang van dat tekort is echter niet duidelijk omdat we niet scherp hebben wat nodig is voor goed en gezond onderwijs. Dat blijkt ook uit het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Onderwijshuisvesting. Marc van Leent, conceptueel denker en vastgoedexpert, zocht daarom voor Bouwstenen uit welke normen er zijn, wat experts normaal vinden en welke invloed dat heeft op het kostenplaatje per kind per jaar. 

Rijks en VNG norm te laag

Het Rijk gaat uit van minimaal 3,5 m2 bruto vloeroppervlak (BVO) per kind en een vaste voet van ten minste 70 m2 per school. Voor een gemiddelde basisschool van 221 leerlingen komt dit neer op 3,8 m2 BVO per kind. Veel bekender, en breder gehanteerd, is de VNG-norm. Die gaat uit van 5,03 m2 BVO per kind bij een vaste voet van 200 m2 per school. Uitgaande van 221 leerlingen komt deze norm uit op 5,9 m2 per kind. Dat is al fors hoger dan de norm van de Rijksoverheid, maar volgens velen alsnog veel te laag voor goed, gezond en inclusief onderwijs. 

Image

Normaal is 8m2

Het verschil in normen noopt de vraag over wat we eigenlijk normaal vinden. Tijdens een online bijeenkomst op 8 maart 2023 met 100 professionals vanuit onderwijs, gemeenten en adviesbureaus presenteerde Marc zijn berekeningen en haalden we input op over de benodigde ruimte. Een overgrote meerderheid gaf aan dat 8 m2 BVO per kind realistischer is. Let wel: dit gaat net als bij de hier vertaalde norm van het rijk en VNG over bruto vloeroppervlak. Dat is dus inclusief algemene ruimte, installaties etcetera.

Thuis en op kantoor meer ruimte?

Het is goed de 8 m2 BVO per kind in perspectief te zien. De Arbonorm NEN 1824 schrijft vanuit ergonomisch oogpunt de minimaal noodzakelijke ruimte bij kantoren voor. Omgerekend kom je daarbij uit op een ruimte van 10,6 m2 per medewerker. De NFC-index, die niet het minimale voorschrijft maar laat zien wat gangbaar is, geeft 23 m2 BVO per kantoormedewerker. Ook thuis hebben kinderen meer ruimte dan op school. Zelfs bij een betrekkelijk kleine woning van 80m2 voor een gezin van 4 personen kom je uit op 20m2 per persoon. Kinderen zijn wellicht kleiner dan volwassenen, maar ook een stuk beweeglijker. En thuis slapen ze ook een groot deel van de dag.

Onderstaand de verschillende normen en praktijkcijfers vertaald naar m2 BVO per persoon onder elkaar. 

Maatschappelijk rendement

Goede en gezonde schoolgebouwen zijn ruimer dan de normen van het rijk. Ze bieden kinderen ruimte om te bewegen, om in groepjes te werken en om niet gek te worden van de herrie. Met 8 m2 BVO kunnen kinderen hun kont keren én blijft er ruimte over voor installaties, kasten en andere benodigdheden. Is dat betaalbaar? Dat hangt natuurlijk af van het maatschappelijk rendement. Als kinderen door meer (beweeg) ruimte gezonder zijn en minder jeugdzorg nodig hebben, en als het beroep van docent aantrekkelijker wordt, kan het misschien best uit. Wordt vervolgd. 

Meedoen? Dat kan! Meer of andere input? Een reactie geven? Dat kan onder andere via onderstaande reactieknop of stuur een mail naar nieuws@bouwstenen.nl. Ook als je ideeen hebt voor verder onderzoek of mee wilt doen met een proefproject waarin we iedereen openheid van zaken geven over de kosten van een gezonde duurzame school, horen we het graag.

Image

Meer informatie

Dit bericht is het eerste uit een serie rond de uitgangspunten en kosten voor onderwijshuisvesting gebaseerd op het onderzoek van Marc in combinatie met de resultaten van de bijeenkomst op 8 maart 2023. Later volgen berichten over andere knoppen om aan te draaien, waaronder de kwaliteit van de ruimte en het ruimtegebruik. Het geheel leidt tot een publicatie over de gevolgen van iedere stap op de kosten van een schoolgebouwen per kind per jaar.

• Artikel: IBO klaar, en nu?
• Ontwikkelwerk: Deltaplan Scholen
• Impressie: Bijeenkomst Eigentijdse scholen (inclusief PowerPoint)