Meer haakjes broedplaatsenbeleid

Grote gemeenten worstelen met hun broedplaatsenbeleid. Het zijn belangrijke plekken voor de stad, maar de hiervoor geschikte plekken zijn ondertussen wel zo’n beetje op, zeggen betrokkenen uit het werkveld. De meeste plekken zijn herontwikkeld of verkocht.

51.250 m2 tekort in Utrecht

Zo hebben broedplaatsen in de Ruimtelijke Strategie 2040 van de gemeente Utrecht een belangrijke plek gekregen. In de nota dan. In de stad zelf is die plek lastig te vinden. Volgens de nota heeft Utrecht 80.000 m² (8 hectare = ongeveer 16 voetbalvelden) broedplaats nodig om haar ambities waar te maken. Daar is ongeveer 29.000 m² van gerealiseerd. Voor de overige 51.000 m² moet nog ruimte worden gevonden, is te lezen in de nota (blz 167). Ook in andere grote steden ontbreekt het aan geschikte ruimte.

Bottom-up vernieuwers

Die ruimte is nodig voor allerlei innovatieve mensen en stadmakers, kunstenaars en initiatieven op het gebied van bijvoorbeeld energie, klimaat, circulariteit, voedsel, ICT en cultuur. Ze hebben verschillende namen, bijvoorbeeld circulaire hub of retour boulevard. Het zijn plekken voor mensen die met veel passie vorm geven aan nieuwe ontwikkelingen, maar vaak met weinig geld. Te weinig om een goede plek te kunnen betalen.

Meteen bij gebiedsontwikkeling

Jaap Schoufour, voormalig hoofd Bureau Broedplaatsen bij de gemeente Amsterdam: ''In Amsterdam wordt bij gebiedsontwikkelingen bewust ruimte voor broedplaatsen gereserveerd. Daar wordt vanaf het begin rekening gehouden met de behoeften van maatschappelijke en creatieve ondernemers. Zo kunnen zij zich vanaf de start vestigen in een gebied en bijdragen aan de ontwikkeling ervan. Het is van belang dit in tenders voor grondbeleid op te nemen. Een mooi voorbeeld is nieuwbouw broedplaats; 'Het Baggerbeest' in de nieuwe Sluisbuurt die vanaf augustus 2023 haar deuren opent.

Netwerk om initiatief bouwen

''Maar je moet als gemeente meer doen om het broedplaatsenbeleid tot een succes te maken'', zegt Jaap. ''Het is belangrijk je te realiseren dat broedplaatsen niet vanzelf ontstaan. Er is vaak een impuls nodig om het proces op gang te brengen. Hierbij kan de gemeente een rol spelen door bijvoorbeeld een startkapitaal beschikbaar te stellen of actief te bouwen aan een netwerk om het initiatief heen met investeerders, ontwikkelaars, makelaars en andere partijen die zicht hebben op beschikbaar vastgoed.''

Oog voor langer termijn

Een ander belangrijk aspect is het waarborgen van de kwaliteit en continuïteit van de broedplaatsen. Het gaat niet alleen om de beginfase, maar ook om de mogelijkheid door te ontwikkelen. Zorg voor een 'relevante en kansrijke omgeving'. En niet alleen naar wat er mis kan gaan, maar ook wat te doen als het een succes wordt. Wat zou dan de volgende stap zijn. Is daar ruimte voor.

Ervaring delen

Op 5 oktober 2023 gaat het Bouwstenen-netwerk met Jaap Schoufour op pad naar broedplaatsen in Amsterdam om kennis te delen.

Wil je meedoen met kennisdeling? Stuur jouw beleidsstukken of ervaring met broedplaatsen naar nieuws@bouwstenen.nl of sluit je aan bij ons netwerk Makelen en Schakelen.