LinkedInYouTubeTwitter

1809 De school als ontmoetingsplek

 

Op 20 september 2018 verzamelen 15 bijzondere gasten uit het onderwijs zich bij de Rooie Cent voor een dinertje met als gespreksonderwerp ontmoeten in relatie tot onderwijs.

 

Via het drie gangen menu verkennen we zo goed en kwaad als het gaat het begrip ontmoeten, zoeken we de verdieping en vertalen we het in iets wat we naar huis kunnen meenemen. Onderstaand de opbrengst van het gesprek aan drie tafeltjes.

 

Ontmoeten in het onderwijs

Ontmoeten heeft meerder functies. Het voorziet in een menselijke behoefte aan contact en is een noodzakelijke voorwaarde als je iets van elkaar nodig hebt of van elkaar wilt leren. Om te socialiseren en een actief burger te kunnen zijn, moet je anderen ontmoeten.

 

In het traditionele onderwijs zit het leren ontmoeten impliciet en deels automatisch in het pakket. De leraar doet het voor hoe je contact legt (leraar-leerling) en geeft de ruimte en de spelregels aan waarbinnen kinderen met elkaar mogen omgaan. Kinderen kunnen de hele dag oefenen hoe je in de hectiek van een "te volle" klas en "te smalle" gangen elkaar toch aardig benadert en met elkaar omgaat (leerling-leerling). Zo wordt een aantal vaardigheden geleerd en normen overgedragen; “zo doen wij het, rustig blijven en netjes op je beurt wachten”.

 

In het gepersonificeerd onderwijs zit dit niet automatisch ingebakken. Iedereen volgt zijn eigen leerweg en heeft meerdere relaties binnen en buiten school die aan het leren bijdragen (leerling-allerlei mensen, school en buiten school).

 

Maatschappelijke opdracht

De opdracht van het huidige onderwijs is vooral gericht op het cognitieve. Ook het ontmoeten van de ander staat in dat teken. Kinderen die afwijken (anders denkende, anders vermogende) worden buitengesloten en zoeken de veiligheid van een eigen kamer, eigen groep, eigen school). Om volwaardig te kunnen meedraaien in de samenleving zijn meer (21ste-eeuws) vaardigheden nodig. Het leren omgaan met elkaar, zodat we op meerdere vlakken iets van elkaar kunnen leren en met elkaar om kunnen gaan, zou in de haarvaten van het onderwijs moeten zitten. Niet in een lesje burgerschapsvorming, maar in alle relaties, omgangsvormen, lesmateriaal, leermethodes, gebouwen en plekken waar onderwijs wordt gegeven.

 

Hoe ziet dat onderwijs er uit

Programmatisch zou je bijvoorbeeld kunnen denken aan de Socratische leermethode. En qua personeel aan mensen die kinderen iets kunnen leren over ontmoetingen, hun blik verruimen, hun grenzen helpen verleggen en omgang met allerlei mensen en culturen voorleven (zo doen wij het). Mensen die dat (coachend) kunnen zijn op diverse plekken te vinden, bijvoorbeeld in de muziek- en sportwereld. De vijver waaruit het onderwijs kan vissen qua personeel en plekken om te leren is groot.

 

Uit de karrespoor

De uitdaging voor het onderwijs ligt in het zoeken naar de juiste balans tussen veiligheid (als voorwaarde om te kunnen leren) en uitdaging/gevaar (om iets te leren). De balans tussen verwantschap (om te kunnen identificeren) en diversiteit (om te leren). Je zou een school kunnen zien als een huis (thuis) met de deuren en ramen open voor alles en iedereen waar je (gedoceerd) van kunt leren. Maar we zitten in een karrespoor (zo doen we het al jaren) en weten er niet goed uit te komen.

 

Verschillende groepen

In het onderwijs dat we kennen is de groep een belangrijke thuisbasis. We hebben de groep georganiseerd rond denominaties (geloof) en omvang (minimaal zoveel kinderen op een gesubsidieerde school). Dat past niet meer, maar het is nog onduidelijk wat de samenleving wel past. We zien een hergroepering; andere overtuigingen, ander gebruik van techniek (Ipad-school), andere leefstijlen en andere financiering (private scholen). We zien scholen met andere groepsgrootte (thuisonderwijs, klasje van 3) en scholen met heel homogene of juist gemengde groepen. Er komt steeds meer variatie in de basis van waaruit kinderen kunnen leren.

 

Ramen open of dicht

Belangrijke vraag is waar deze (thuis) basis is (thuis, op school of elders) en of de ramen en deuren van deze basis voldoende open staan om anderen te (leren) ontmoeten. Wat is een school als je de cognitieve kennis overal kunt halen en in principe ook overal kunt leren? Is een school dan vooral een onderwijsprogramma of bestaat er nog iets van een schoolgebouw waar mensen elkaar ontmoeten en samen komen?

 

School als ontmoetingsplek

En als de school een plek is waar mensen samen komen, wie ontmoet je daar dan? Is het schoolgebouw primair een ontmoetingsplek voor docenten en leerlingen en leerlingen onderling, of juist een plek waar je anderen ontmoet en die uitdaagt je blik te verruimen en je grenzen te verleggen? Kinderen willen ook elkaar ontmoeten en leren ook van elkaar. Ze ontmoeten elkaar nu vooral op school, bij muziek- en sportclubs en op straat. Is een schoolgebouw een eigentijds jeugdhonk of een sportclub met een didactische opdracht of vooral een plek waar je juist andere mensen ontmoet? Het zijn essentiële vragen voor het onderwijs.  

 

Voorbeelden

Tijdens het gesprek komen een aantal mooie voorbeelden voorbij; stuk voor stuk organiseren ze de ontmoeting met anderen op een eigen of andere plek. We zijn benieuwd naar deze scholen en gaan kijken of we daar mogen kijken en luisteren en leren; vooral waar het om ontmoeten en leren gaat. Als dat lukt krijgen de deelnemers aan tafel een uitnodiging. Wordt vervolgd.

 

 

Vervolg

We willen vaker dergelijke dinertjes organiseren over issues die in het onderwijs spelen. Wie weet een thema en wil hiervoor samen met ons mensen uit het onderwijs uitnodigen en het thema inleiden? Nu voor € 27,50 per persoon. Een mooie prijs voor een goed bord eten en een frisse kijk op het onderwijs. We horen graag. Welk onderwerp vraagt verdieping?

 

 

 

Bijblijven

Fijn als je ons bij de les houdt en attendeert op ontwikkelingen in het onderwijs die van belang zijn voor de bedrijfsvoering en de huisvesting. Andersom kan je ons volgen op twitter, of via het vakblad (gratis abonnement) of meedoen met discussies op de LinkedIn groep van Schoolfacilities (alleen onderwijs) of Bouwstenen (breder).