Sinds 2003 investeert de provincie Gelderland fors in kulturhusen. 'Met succes', staat in het persbericht van de provincie. Maar in hoeverre is de onderzoeker onafhankelijk?
In Nederland zijn de afgelopen tien jaar honderden multifunctionele accommodaties (MFA's) gerealiseerd. Op de MFA's is veel kritiek. Zowel vanuit sociaal-maatschappelijke hoek (bijdrage aan leefbaarheid en participatie is beperkt), als vanuit de financiële hoek (MFA's zijn dure en moeilijk te exploiteren gebouwen). Gedegen onderzoek naar de effectiviteit van investeringen in MFA's is schaars. In dat licht moet het initiatief van de provincie Gelderland om haar kulturhusen te evalueren positief worden beoordeeld.
Onderzoeker niet onafhankelijk
De evaluatie zelf valt om verschillende redenen tegen. De keuze voor Spectrum CMO Gelderland als onderzoeker, is vreemd. Het bureau schrijft op zijn website: 'De provincie Gelderland is onze belangrijkste financier en opdrachtgever'. Mag je van deze organisatie, die ook zelf over kulturhusen adviseert, in dit geval een onafhankelijk oordeel verwachten?
Alleen maar positieve conclusies
In het rapport worden vier centrale conclusies getrokken. Elke conclusie is positief geformuleerd.
- De provinciale rol en middelen zijn doorslaggevend in de totstandkoming van kulturhusen.
- In kulturhusen wordt goed samengewerkt in beheer en bij activiteiten.
- Kulturhusen leveren meestal een positieve bijdrage aan de leefbaarheid en sociale samenhang.
- Kulturhusen kunnen als sociaal donorhart functioneren in kernen en wijken waar de leefbaarheid onder druk staat.
Resultaten in de zijlijn
Wie het rapport meer in detail leest, treft een aantal kritische kanttekeningen aan. Op bladzijde 65 bijvoorbeeld wordt het percentage respondenten (verenigingen en instellingen) genoemd dat nadelen heeft ervaren. Dat aantal is bijna 50%! Niet iets om te veronachtzamen. Dit resultaat heeft de conclusies echter niet gehaald.
Representativiteit
Het onderzoek is voornamelijk gebaseerd op enquêtes onder de direct betrokkenen van 34 kulturhusen. 224 betrokkenen zijn geënquêteerd waaronder - slechts - 103 gebruikers. Dat is gemiddeld drie per kulturhus. Wat is de representativiteit daarvan? Daarbij zijn de omwonenden niet meegenomen in de evaluatie. Opmerkelijk, want leefbaarheid en gemeenschapsvorming worden als belangrijkste motieven van kulturhusen gezien. Overigens wordt in een BMC-onderzoek van de gemeente Apeldoorn (2011), zeer kritisch geschreven over Dok Zuid, het grootste kulturhus van Gelderland (Stadsdeelprofielen, pagina 6).
Vraag naar effectiviteit niet beantwoord
Sinds 2003 zijn in Gelderland 34 kulturhusen gerealiseerd. Daar is van de kant van de provincie 300.000 euro per kulturhus mee gemoeid. Bij elkaar is dat meer dan 10 miljoen euro! Natuurlijk kun je met zo'n bedrag bijdragen aan leefbaarheid en andere zaken. De vraag of dit bedrag op een andere manier meer had opgeleverd, is helaas niet gesteld.
Meer informatie
Over het onderzoek
- Persbericht (provincie Gelderland, april, 2012).
- Evaluatie kulturhusenbeleid provincie Gelderland (Spectrum SMO Gelderland, 2012).
- Gemeenschapskaart voorzieningen Gelderland (provincie Gelderland, 2012).
Andere onderzoeken naar kulturhusen en MFA's (pagina Bouwstenen).
Reactie toevoegen