Bedragen veel te laag

Image

De normbedragen voor onderwijshuisvesting sluiten niet aan bij de praktijk en hetgeen nodig is om de gewenste kwaliteit te leveren, blijkt uit een reactie van 100 ervaringsdeskundigen tijdens een Bouwstenen-bijeenkomst op 8 maart 2023.  

Omvang tekort onduidelijk 

Ze gaven hun reactie op het onderzoek dat Marc van Leent, conceptueel denker en vastgoedexpert, voor Bouwstenen doet naar de kosten voor onderwijshuisvesting per kind per jaar. Dat de financiering voor schoolgebouwen vanuit het Rijk tekortschiet, is geen nieuws. De omvang van dat tekort is echter niet duidelijk omdat we niet scherp voor ogen hebben wat nodig is voor goed en gezond onderwijs. In dat kader gaven dezelfde 100 deskundigen aan dat een bruto vloeroppervlak voor basisschoolkinderen van 8 m2 beter aansluit bij wat we collectief 'normaal' vinden (knop 1). Dat is inclusief de algemene ruimte.

Bouwnormen niet actueel

Stap twee uit het onderzoek van Marc richt zich op de kosten van die meters. Allereerst de stichtingskosten. Daarbij gaat het om de bouw- en installatiekundige kosten, vermeerderd met bijkomende kosten zoals die voor adviseurs, leges en ontwerp. BDB, een organisatie rond bouwkostendata, heeft in aansluiting op het Kwaliteitskader Huisvesting de bouwkosten doorberekend voor een gemiddelde school op verschillende kwaliteitsniveau's: het bouwbesluit, de modelverordening van de VNG, en het 'referentieniveau'. Dat referentieniveau omvat moderne kwaliteitsthema's, zoals energieneutraliteit, 'Frisse Scholen', groene buitenruimte en toegankelijkheid. In onderstaande tabel staan de verschillende mogelijkheden onder elkaar, waarbij ze voor 2023 met 5,5 % inflatiecorrectie zijn verhoogd.

Verschillende onderzoeken laten zien dat de normen die momenteel gangbaar zijn niet meer aansluiten bij de praktijk. De bouwkosten volgens het referentieniveau van BDB zijn realistischer, zeggen betrokkenen uit de praktijk. Die sluiten beter aan bij de doelen die we collectief met elkaar gesteld hebben voor onze schoolgebouwen en wat we tegenwoordig 'normaal' vinden.

Ook hogere gebruikskosten

Staat het gebouw er eenmaal, dan zijn er voor een school verschillende kosten om het als school te gebruiken. Het gaat hier om kosten voor bijvoorbeeld onderhoud en schoonmaak, ook wel aangeduid als kosten voor (materiële instandhouding). De norm voor het basisonderwijs is in 2022 voor het laatst gepubliceerd en inmiddels afgeschaft. Om de berekening zuiver te houden, rekenen we voor 2023 met dezelfde 5,5 % inflatiecorrectie.

Om deze kosten te staven is in 2017 in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek gedaan naar de werkelijke instandhoudingskosten in de periode 2010-2014. Uit dit onderzoek bleek dat de normen gemiddeld met 10- à 15 % te laag zijn. Natuurlijk is de situatie inmiddels anders en stellen we andere eisen aan de scholen die we nu neerzetten, waardoor met name de energiekosten lager zullen uitvallen. Echter tellen nieuwe scholen ook meer ingewikkelde installaties die de kosten op hun beurt opdrijven.

Normen niet realistisch (niet normaal)

Kortom, tijdens de online bijeenkomst op 8 maart 2023 gaf de overgrote meerderheid van de honderd professionals vanuit onderwijs, gemeenten en adviesbureaus aan dat de normen niet realistisch zijn en de bekostiging flink omhoog moet om de gewenste kwaliteit te leveren.

Image

Image

Goede en gezonde schoolgebouwen zijn fors duurder om neer te zetten én in stand te houden dan de huidige normen schetsen en de bekostiging toelaat.

Meedoen? Dat kan! Meer of andere input? Een reactie geven? Dat kan onder andere via onderstaande reactieknop of stuur een mail naar nieuws@bouwstenen.nl.   Ook als je ideeën hebt voor verder onderzoek of mee wilt doen met een proefproject waarin we iedereen openheid van zaken geven over de kosten van een gezonde duurzame school, horen we het graag.

Image

Meer informatie

Dit bericht is het tweede uit een serie rond de uitgangspunten en kosten voor onderwijshuisvesting - gebaseerd op het onderzoek van Marc in combinatie met de resultaten van de bijeenkomst op 8 maart 2023. Iedere twee weken behandelen we een afzonderlijk deel van de puzzel. Het geheel leidt tot een publicatie over de gevolgen van iedere stap op de kosten van een schoolgebouw per kind per jaar.

• Informatie: Normbedragen onderwijshuisvesting (VNG, oktober 2022)
• Artikel: Ruimtenorm niet 'normaal' (Bouwstenen, maart 2023)
• Ontwikkelwerk: Deltaplan Scholen
• Impressie: Bijeenkomst Eigentijdse scholen (inclusief PowerPoint)