Meer transparantie

Geld voor onderwijs Het rapport 'Geldstromen in de School' geeft een goed beeld hoeveelheid geld er voor het basisonderwijs beschikbaar is en waar het in de praktijk aan wordt besteed.

Om dit te doen, is minutieus onderzoek gedaan naar de inkomsten en uitgaven over 2016 van de Lucas van Leydenschool in Leiden. Hoewel het slechts één school en een momentopname betreft, biedt het toch inzicht.

Startpunt voor gesprek

Allereerst over de inkomsten. Gemiddeld gaat er jaarlijks € 6.700,- per leerling van OCW naar het onderwijs, valt in het rapport te lezen. Dat bedrag is € 5.300,- per leerling, als het passend onderwijs en onderwijs in gespecialiseerde instituten zoals blindenonderwijs buiten beschouwing wordt gelaten. Of dat genoeg is, is de vraag, maar het is in ieder geval een startpunt voor een gesprek. Zo zien de onderzoekers het rapport ook.

Verschillende wegen

Het geld dat vanuit het ministerie van OCW voor onderwijs beschikbaar is, komt langs verschillende wegen bij de school terecht.

een deel gaat rechtstreeks naar de scholen via vrij te besteden lumpsum-uitkering en speciale doeluitkeringen, bijvoorbeeld voor digitalisering, techniekonderwijs of kleine scholen
geld voor passend onderwijs en leerlingenzorg wordt via de 76 regionale samenwerkingverbanden verdeeld
gemeenten verdelen het geld dat beschikbaar is voor onderwijsachterstand en zorgen voor de beschikbaarheid van gebouwen

Naast het geld van OCW hebben scholen inkomsten uit ouderbijdrage, subsidies en andere bronnen (sponsoring, giften).

6% voor gebruik gebouw

De Lucas van Leydenschool had in 2016 gemiddeld € 4.700,- te besteden. Daarvan is 80% aan personeel en organisatie uitgegeven en zo’n 6% aan het gebruik van het gebouw (onderhoud, schoonmaak, energie en water).

Het was voor de onderzoekers vooral lastig de geldstromen via de samenwerkingverbanden en het schoolbestuur in beeld te brengen. Deze zijn niet transparant. De onderzoekers pleiten er voor in de aansturing van het onderwijs de school en haar omgeving meer als uitgangspunt te nemen en de zeggenschap en verantwoordelijkheid meer bottum-up te organiseren. Dat leidt volgens hen tot meer transparantie.

Meer met en via gemeenschap

Ook pleiten de onderzoekers ervoor het onderwijs meer te verbinden met de samenleving en van de school meer een ontmoetingsplek voor de wijk en de buurt te maken. In de ogen van de onderzoekers kan dat niet anders dan dat dit leidt tot een toedeling van nieuwe en gemeentelijke geldstromen.

Ook OCW aan de slag

Inmiddels kondigde minister Arie Slob aan dat hij onderzoek gaat instellen naar de toereikendheid van de budgetten en waar het geld zoal aan besteed wordt. Bovendien denkt het ministerie na of het geld niet beter rechtstreeks naar de scholen overgemaakt kan worden. Ook wordt binnen het ministerie nagedacht over een wettelijke verplichting tot het openbaar maken van de jaarverslagen van scholen.

Klimaatafspraken

Naar verwachting zal de financiering en de onderlinge verdeling van de posten er in de toekomst anders uit zien dan nu bij het de Lucas van Leydenschool. Dit als gevolg van onderwijsvernieuwing (meer individueel), meer gebruik van ICT, het personeelstekort in het onderwijs en de vertaling van de afspraken uit het Energie- en Klimaatakkoord.

Praat en denk mee

Op 4 december 2018 organiseren we gesprekken met rijk, branche-organisaties en het werkveld over de school van de toekomst, de financiering van de huisvesting, informatiemangement, het klimaatakkoord, begroten en verantwoorden en diverse andere onderwerpen relevant voor scholen, gemeenten en de lokale gemeenschap.

Klik hier voor de inhoud van de sessies en de mogelijkheid uzelf aan te melden.