Duco Bannink, universitair hoofddocent Bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam, tipte ons op zijn boek "besturen zonder wij" tijdens een Bouwstenen-bijeenkomst over vastgoedsturing. Dit als reactie op onze zoektocht meer integraal op vastgoed te sturen.
De titel sprak al aan, want het "vastgoed van samen" komt niet altijd in gezamenlijkheid tot stand. Daarbij denken mensen soms dat ze gratis over dit vastgoed kunnen beschikken, want het is toch al (samen) betaald. We hebben het boek gelezen.
We weten het allemaal beter
Kern van Banninks verhaal is dat veel oude geïnstitutionaliseerde relaties zijn verdwenen en er een grote diversiteit is ontstaan over wat mensen vinden en willen. Huishoudens, relaties en machtsverhoudingen zijn gewijzigd. Daardoor is het moeilijker in te schatten wat de ander denkt, doet en hoe die op jouw actie (beleidsinterventie) reageert. We weten het allemaal beter.
We snappen het probleem
Hij schetst ons een kwadrant waarin kennis en voorkeuren de assen vormen: we begrijpen het probleem wel of niet en we zijn het wel of niet met elkaar eens.
- Top-down sturen kan als er een gemeenschappelijk doel is en een bestuurder alle kennis over wat nodig en uitvoerbaar is, zelf in huis heeft. Vaak is dat niet het geval.
- Marktwerking is handig als je weet wat de samenleving nodig heeft en de markt weet hoe je dat realiseert. In dat geval is een goede vraagarticulatie (de juiste vraag stellen) van essentieel belang.
- Netwerksturing is handig als voor de uitvoering meerdere disciplines nodig zijn, zoals bij maatschappelijk vastgoed, maar stuurt niet automatisch de goede kant op.
We modderen maar wat aan
De grote vraag is nu 'Wat als we het probleem niet goed begrijpen en het ook niet eens zijn?' Hoe dan te sturen? Bannink weet het ook niet, bekent hij eerlijk. Wat hij wel ziet (en vanuit bestuurskundig perspectief heeft onderzocht) is dat we dan maar een beetje aanmodderen met alle drie de sturingsvormen van hiervoor. Wel hebben die nieuwe namen gekregen, zoals New public service, New public governance of Performance governance. We kijken een beetje naar de bestuurder, maar die kan het natuurlijk nooit goed doen. We hopen dat de markt met een oplossing komt, maar hebben geen idee of die voorziet in onze behoefte. We pleiten voor maatwerk, wijkteams of co-creatie, maar vraag is nog steeds of het krachtenspel daarbinnen wel leidt tot wat we willen en daarmee het gewenste resultaat.
Zelfbewuste bestuurder
Bannink ziet maar één uitweg in deze puzzel en dat is de weg van de bestuurder zelf.
- Wees je bewust van de aannames in de verschillende bestuursvormen. Die kloppen niet meer.
- Houdt rekening met de voorkeuren en het handelen van anderen. Er is geen algemeen belang, alleen particuliere meningen over het algemeen belang. En er zijn meer algemene belangen dan je kunt bevatten.
- Besef dat de ander zelf kiest.
Bannink ziet bestuurders niet als aparte wezens die alles weten en kunnen oplossen, maar als een persoon binnen een samenleving waarvan de grenzen niet altijd gelijk of gedefinieerd zijn: "een samenleving zonder wij". Daarmee zullen we het moeten doen.
In het pak genaaid
Om die samenleving bij elkaar te houden is het volgens Bannink absoluut noodzakelijk dat de bestuurder transparant is over waar hij staat, wat hij weet, hoopt, wil, kiest en verwacht. Vooral ook om te voorkomen dat mensen zich in hun pak genaaid voelen en de 'wij' zich van de rest van de samenleving vervreemd. Als bestuurder kan je in deze tijd niet voortbouwen op een gemeenschappelijke wens, maar moet je bouwen aan gemeenschappelijkheid.
Meedoen?Dat kan als partner in een of meer netwerken:
En op 22 september voor iedereen rond de vraag hoe we sneller dan nu scholen functioneel, gezond en duurzaam kunnen maken.
|
 |
Meer informatie
- Boek: Besturen zonder wij, Duco Bannink 2019. Te bestellen online bij Bol.com
- Publicatie: Doorontwikkeling van de vastgoedorganisatie (2021)
- Publicatie: Over transparantie en in welke mate maatschappelijk vastgoed bijdraagt aan maatschappelijke doelen (In Control, december 2021)
- Netwerk: beleid en vastgoed
- Netwerk: bestuurders
- Netwerk: onderwijshuisvesting (gemeenten)
