Wirwar aan indicatoren

Er zijn veel doelen en meetmethoden rond energiebesparing, milieubelasting, gezondheid en circulariteit. Patrick Zeilemaker zet ze op een rij.

Daarbij zocht hij samen met mensen uit het Bouwstenen-netwerk naar meer operationeel houvast voor sturing, ook voor bestaande gebouwen.

Kans aangrijpen

Patrick: "Door de veelheid aan doelen weten bestuurders vaak niet meer waarop te sturen. Daarom wordt in de praktijk vaak vooral gestuurd op energiebesparing en terugverdientijden. Maar we kunnen de energietransitie ook gebruiken om breder te sturen, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid en milieu."

Om dat te kunnen doen is het van belang te weten welke mogelijkheden er zijn.

Energieprestaties (NTA 8800)

Voor de bepaling van de energieprestatie (BENG) van nieuwbouw is een nieuwe rekenmethode beschikbaar; de NTA 8800. Daarbij wordt de energiebehoefte van een gebouw uitgedrukt in kWh/m2 gebruiksoppervlakte, per jaar. Het is de vraag of de verschillende BENG indicatoren ook bruikbaar zijn voor de bestaande bouw. En wat zou dan de norm moeten zijn?

Milieuprestaties (MPG)

De Milieuprestatie Gebouwen is bij elke aanvraag voor een omgevingsvergunning verplicht. Deze maat geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een nieuw gebouw worden toegepast. Om de milieubelasting te bepalen, worden voor sommige materialen Levenscyclusanalyses (LCA) uitgevoerd, waarbij 11 indicatoren worden samengevoegd tot één waarde: de schaduwkosten per eenheid van het product (kg, m3, m2 o.i.d.). Het is nog zoeken naar een hanteerbare norm voor bestaande gebouwen.

Gezondheid (WELL Building Standard)

Voor het beoordelen van gebouwen op het thema gezondheid voor gebruikers is de WELL Building Standard beschikbaar. Deze methode stelt niet alleen eisen aan klassieke onderdelen als lucht en geluid, maar ook aan waterkwaliteit, voeding (o.a. de bedrijfskantine), beweging & activiteit en geestelijke gezondheid.

Daarnaast zijn er standaarden beschikbaar specifiek gericht op onderwijsvastgoed. Bijvoorbeeld het Programma van Eisen voor Frisse Scholen en het Vignet Gezonde School.

Circulariteit

Circulariteit in de gebouwde omgeving is nog vooral gericht op het hergebruik van producten en grondstoffen. Er is nog geen duidelijke maat om circulariteit in de dagelijkse praktijk van de bouw- en vastgoedsector te verankeren en meetbaar en vergelijkbaar te maken. Wel zijn er organisaties zoals het Platform CB’23, het TKI-KIEM consortium en de DGBC (BREAAM) die zich hiervoor inzetten. Ook heeft minister Ollongren een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de aanscherping en uitbreiding van de MPG per 1 januari 2021. Daarnaast wordt de MPG-methodiek en berekening aangepast zodat ook circulaire prestaties kunnen worden gemeten.

Toekomstmuziek

Patrick: "Vooralsnog een wirwar en overlap aan indicatoren. Maar de ontwikkelingen zijn veelbelovend. Het is de kunst nu om toe te werken naar meer uniforme methodieken en rekenregels."