2503 Financiële Experts in Almere
Op 25 maart 2025 ontmoeten financiële experts elkaar in de hal van het gemeentehuis in Almere. Samen lopen we naar de oude bieb, het eerste Almeerse monument, vertelt onze gastheer Henk Philippens.
Vervangingsopgave verschillend ingeregeld
Uit het gesprek na de presentaties van Henk en Ineke Burki (Rotterdam) wordt duidelijk hoe verschillend gemeenten omgaan met de vervangingsopgave. Almere staat voor een grote opgave maar heeft hiervoor nog geen geld gereserveerd. In Rotterdam reserveren ze wel voor de vervangingsopgave. De pot wordt nu langzaam gevuld.
Wat ook opvalt is het verschil in de focus van de gemeente. In Rotterdam is veel aandacht voor de bestaande stad en de benodigde vervanging. Een derde van de OZB gaat in een pot voor groei en modernisering van de stad. Daar staat een hek omheen. In Amsterdam gaat de aandacht vooral uit naar stadsuitbreiding en nieuwbouw.
We bespreken een sommetje: Als je de hele voorraad stap voor stap in 40 jaar wilt aanpakken en je wilt langzaam toewerken naar stabiele kapitaallasten, moet je jaarlijks voor het vastgoed 3% boven trendmatig reserveren. Op die manier spaar je in 40 jaar geleidelijk voor toekomstige vervangingen. De pot kan gevuld worden door 3% meer bekostiging voor onderwijshuisvesting vanuit het Rijk (zoals voorgesteld), 3% bij de kostprijs op te tellen, exploitatieoverschotten hiervoor te bestemmen of uit de OZB. Net als elke huiseigenaar zal ook de gemeente een spaarpotje moeten opbouwen voor toekomstige investeringen.
Bezuinigen in een gesloten systeem
Joris van Berkel leidt na de lunch het gesprek over de bezuinigingen in. Over het algemeen blijft vastgoed buiten schot. Dat geldt niet voor Utrecht en dat is opmerkelijk omdat vastgoed in principe kostendekkend moet zijn en de beleidsbeslissingen over de inzet van vastgoed bij de beleidsafdeling ligt.
Wat betreft de opties bij vastgoed om kosten te besparen is de grote lijn dat;
- verkoop vaak niet aan de orde is: de opgave is groot en het is een incidentele oplossing en een structureel verlies.
- het uitstellen van onderhoud ook niet echt aan de orde is: die rekening krijg je later harder terug en het is een aandachtspunt van accountants.
- het uitstellen van renovatie zal aan de orde zijn als er geen geld is/wordt gereserveerd. Accountants kijken hier ook nog niet echt naar. Hier ligt een risico.
- de meeste kans voor kostenbesparing ligt bij beter ruimtegebruik, maar daar staan wetten en praktische bezwaren in de weg en we weten ook nog niet goed wat dat oplevert.
Veel gemeenten verhogen hun inkomsten door verhoging van de OZB. Ook liggen er opties in meer commerciële verhuur.
Meer op waarde sturen
Inmiddels is ook Dennis van de Graaf aangeschoven. Hij neemt ons mee in het gedachtegoed over waardesturing, de gemeentebegroting, risico’s en schuld. Het grootste risico is dat we de doelen niet halen, creatief boekhouden (mag volgens de regels) en onrealistische plannen (wat we doen om budgetten veilig te stellen). De gemeentebegroting kan beter (meer focus op doelen) en we kunnen meer leren van het jaarverslag en de (optimistische) uitvoeringsplannen om beter te begroten. Dan creëren we meer beleidsruimte.
Risico en schuld
Je moet behoorlijk goed ingevoerd zijn om zijn verhaal over risico en schuld goed te kunnen volgen maar uit zijn bijdrage begrijpen we dat we met de paragraaf kapitaalgoederen op de goede weg zitten. De laatste kolom in tabel 1 en 3 vormen een goede basis om samen met de beleidsafdeling te kijken welke kansen er liggen om het gebruik van het vastgoed te optimaliseren.
Rotterdam is daar al mee bezig. Niet via de begroting maar wel door de IHP’s van de verschillende domeinen eens in de vier jaar tegelijk aan te passen, waardoor ze meer in relatie tot elkaar kunnen worden bezien. Komende periode gaan ze dat ook op wijkniveau doen, zodat er ook een betere relatie met de wijk kan worden gelegd. Dennis had daarbij nog een plaatje dat daar nog goed bij kan helpen. Wat is het doel (in termen van gewenst effect), wat kunnen anderen daaraan bijdragen en wat de gemeente zelf?
Almere bedankt voor het ontvangst, het lekkers bij de koffie, de lunch en de plek. Nog genoeg te doen.
Wat volgt?
|
Image
|
Meer informatie
- Presentatie: Risico schuld en maatschappelijke effecten (Dennis van der Graaf, maart 2025)
- Publicatie: Handreiking Paragraaf kapitaalgoederen gemeentelijke gebouwen (Bouwstenen, november 2024)
- Video: De paragraaf kapitaallasten als inspiratie voor de professionalisering in Haarlemmermeer (Bouwstenen, februari 2025)
- Video en bericht: over programmasturing via paragraaf kapitaalgoederen (april 2025)
- Onderzoek: Referentie jaarlijkse kapitaallasten onderwijshuisvesting (Bouwstenen maart 2025)
