Minder meters nodig

Uitgaande van de huidige normen is in vrijwel heel Nederland 30 tot 40% minder onderwijshuisvesting nodig. Minister Slob biedt hulp bij het krimpen.    

In de grote steden in de randstad, zoals Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam, groeit het aantal kinderen tot 15 jaar de komende jaren nog, maar dat zijn uitzonderingen. In alle andere regio’s is sprake van een stevige leerlingendaling, met De Achterhoek aan kop zo blijkt uit het onderzoek Achterhoek VO.

Weinig keus

In dit Achterhoekse onderzoek wordt ook de demografische ontwikkeling van heel Nederland inzichtelijk gemaakt. Naast de ontwikkelingen per gemeente laat het document zien waar in Nederland kinderen binnen een straal van 12 kilometer (de zgn Dijkgraafnorm) keuze hebben uit 1, 2 of meer VO-scholen voor praktijkonderwijs, vbo, mavo, havo of vwo. Eventuele differentiatie per schoolsoort is hierin niet meegenomen. Evenmin is het speciaal voortgezet onderwijs meegenomen in dit onderzoek. 

Het onderzoek laat zien dat vooral in Noord-Nederland veel gemeenten zijn waar geen of maar 1 schoolsoort beschikbaar is binnen een straal van 12 km. Weinig keus dus. 

Nog geen oplossing

Het onderzoek laat vooral zien hoe groot de opgave is, maar biedt geen oplossing. Dat zullen alle betrokkenen met elkaar moeten organiseren. Aan hen de keuze voor welke school ze kiezen en welke niet. Daarbij gaat het niet alleen om de gebouwen, maar ook om de wijze van organiseren (grootschaliger op grote afstand of kleinschaliger dichterbij huis, exploitatie alleen of samen met en ondergebracht bij anderen, enz). 

Investeren in de toekomst

Kernvraag is hoe kwaliteit en keuzevrijheid bij krimpende budgetten goed kunnen worden geborgd en ondanks de krimp ook in de toekomst kan worden geïnvesteerd. Zowel in mensen als gebouwen. In het kader van de verduurzaming zal daarbij ook kritisch naar de locatie, onderhoudskosten, duurzaamheid en functionaliteit van de gebouwen worden gekeken en ligt er de vraag wat te doen met schoolgebouwen die leeg komen te staan: slopen of herbestemmen?   

Geen nieuws

“Deze informatie maakt nóg duidelijker wat we al wisten", zegt het bestuur van Achterhoek VO over het onderzoek. "De krimp die onze scholen te wachten staat, is fors en in veel gevallen zelfs heel fors. En proactief nadenken over een dekkend onderwijsaanbod en intensief samenwerken om dat te bereiken, is essentieel om onze opdracht waar te maken.”

Wel extra geld

Middelbare scholen in krimpregio's krijgen de komende 2 jaar € 25 miljoen extra om fusie of samenwerking tussen scholen mogelijk te maken. Later deze zomer komt minister Slob van onderwijs met een aanvullend plan om geisoleerde scholen te ondersteunen. 

Beleidsinformatie

Het onderzoek Achterhoek VO is gedaan op basis van openbare data van DUO en het CBS. Eerder deed ook Republiq op basis van openbare data onderzoek naar krimp in het VO-onderwijs en kwam min of meer tot dezelfde conclusie. Vrijwel heel Nederland krimpt. In het onderzoek van Republiq wordt ook een vertaling gemaakt naar de gebouwen.  Big en open data vorm steeds vaker de basis voor voorzieningenplanning, IHP's en vastgoedbeleid.

Meer informatie

• Onderzoek leerlingendaling Achterhoek VO (2019)

• Onderzoek Republiq Middelbare scholen sluiten in krimpgebieden (2019) 

• Bericht over de extra miljoenen (AD 15 juli 2019).

• Publicatie; Maatschappelijk vastgoed in de Etalage (Bouwstenen, 2014) met o.a. krimpprognose onderwijshuisvesting