Bottom-up aanpak nog zoeken

Een bottom-up benadering voor het voorzieningen- en vastgoedbeleid is lastig, maar niet onmogelijk, blijkt uit gesprekken met gemeenten. Zeven voorwaarden voor succes.

Het gesprek met gemeenten vond plaats op 21 mei 2015 en ging over de voorwaarden om via een bottom-up benadering te komen tot een sluitende voorzieningstructuur. Daarbij bleek meteen dat de genoemde voorwaarden nog lang niet altijd aanwezig zijn.

Zeven voorwaarden voor succes

De uitdagingen die gemeenten tegenkomen zijn min of meer gelijk, blijkt tijdens het gesprek. De voorwaarden voor succes zijn:

1. Commitment over de bottom-up benadering en de aanpak bij alle betrokkenen. Dat is iets anders dan alles en iedereen betrekken. Teveel mensen betrekken maakt het ook complex.
2. De tijd nemen die hiervoor nodig is. Vooral de aanloopperiode is belangrijk. Té hoge druk kan de co-creatie verstoren.
3. Helderheid over de belangen en doelen en die steeds voor ogen houden.
4. Onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid. Dit moet groeien, ook intern, en is een punt waar actief aan gewerkt kan worden, o.a. door de transparantie te verhogen. Het proces open en eerlijk op tafel leggen en openstellen voor alle niveaus.
5. Een veilige omgeving; hoe veiliger de omgeving, hoe meer mogelijkheden af te wijken van het bestaande pad. Investeren in de onderlinge relaties kan deze veiligheid vergroten.
6. Elkaar meenemen in het proces (ook bestuurders en de raad); veel informatie-uitwisseling, continu reflecteren en spiegelen. Alle verschillende perspectieven naast elkaar, verwerken en samen de verantwoordelijkheid voor resultaat nemen.
7. Ruimte voor ‘anders’; elkaar niet vastprikken op een bepaald pad. Durf risico’s te nemen, bijvoorbeeld in de vorm van een experiment, pilot of laboratorium.

Begrip en reflectie

Bij het proces zijn veel verschillende mensen betrokken en er zijn veel belangen; inhoudelijke, maar ook financiële en lange termijn (vastgoed) belangen. Er heerst ook veel wantrouwen. Daardoor is het extra van belang alle  partijen met begrip te benaderen en steeds samen met betrokkenen te reflecteren; Zitten we nog op de goede weg? “Het is belangrijk steeds in de gaten te houden wat er gebeurt, wat mensen beweegt en waar ze op vastlopen. Soms moet je eerst een stapje terug om samen verder te kunnen”, aldus één van de aanwezigen.

Uitwisseling ervaring

Reflectie in de eigen omgeving is belangrijk, maar de uitwisseling tussen gemeenten onderling draagt ook bij. Je brengt elkaar op nieuwe ideeën en kunt elkaar tips meegeven. Door met mensen uit de ene gemeente op bezoek te gaan bij de andere gemeente helpen we elkaar ook weer vooruit. Karel van Erp van de gemeente Dronten: “Na zo’n bijeenkomst ga je toch weer gesterkt en met veel inspiratie naar huis.”

Meer informatie

• Artikel over bottom-up voorzieningenplanning in Oss (Bouwstenen, maart 2015)
• Interview met wethouders Barneveld over decentralisaties; met formele en informele voorzieningen, zonder wijkteams (VNG/Bouwstenen, januari 2015)
• Interview met wethouders Stichtse Vecht over langer zelfstandig wonen en integraal accommodatieplan (VNG/Bouwstenen, november 2014)
• Reisgids Maatschappelijke Voorzieningen (Bouwstenen, december 2013)
• Informatiepagina’s over Zelfbeheer en wijkondernemingen, Voorzieningenplanning en Voorzieningenbeleid

Bouwstenen-activiteiten

Het netwerk Gemeenten, voorzieningen en vastgoed houdt zich bezig met de leefbaarheid van dorpen en wijken en het gemeentelijk voorzieningenbeleid in de volle breedte, inclusief de vertaling naar het vastgoedbeleid.

Na de zomer is er een netwerkbijeenkomst over de behoefte aan meer zeggenschap van burgers, ook ten aanzien van het onderwijs, en de vertaling daarvan naar de voorzieningenstructuur voor kinderen (inclusief het IHP). Nadere info volgt maar u kunt zich al wel opgeven voor het netwerk. Dan wordt u actief op de hoogte gehouden.