1109 Het voorbeeld van Coöperatie ParkeerService

Chefs Vastgoed hebben regelmatig gesprekken met elkaar over nieuwe beleidsopties op het gebied van gemeentelijk vastgoed. Eerder is gekeken naar:

• een gemeentelijke "vastgoeddochter" (Bosche Investeringsmaatschappij);
• de verkoop van gemeentelijk vastgoed aan corporaties (verkoop in combinatie met een samenwerkingsovereenkomst).

Op vrijdag 23 september 2011 werd ingezoomd op de mogelijkheden van intergemeentelijke samenwerking op het gebied van vastgoedmanagement.

Voorbeeld van de Coöperatie ParkeerService

Het gesprek werd gevoerd aan de hand van een voorbeeld van intergemeentelijke samenwerking: de Coöperatie ParkeerService. Directeur John van Dijk schetste de totstandkoming, de werkwijze en de voordelen en voorwaarden van deze vorm van samenwerken.

Doel van Coöperatie ParkeerService is het parkeren voor overheden én automobilisten makkelijker te maken. Voor overheden geldt dat hun parkeerbeleid een gevoelig onderwerp is: ze moeten voor hun inwoners keuzes maken hoeveel van de schaarse ruimte wordt besteed aan parkeren. Op A-locaties kan hiermee geld worden verdiend, maar op omliggende gebieden kost het de gemeente geld. Met een mix aan parkeermaatregelen (realiseren parkeervoorzieningen, vergunningen, betaald parkeren, handhaving) geven ze invulling aan hun beleid.

Het parkeerbeleid raakt alle andere gemeentelijke beleidsvelden, leefbaarheid, economie, enz., waarbij de situatie per buurt en wijk verschillend is. In die zin dus erg vergelijkbaar met maatschappelijk vastgoed. 

Vergelijkbare problemen - gezamenlijke uitvoering

Voor de uitvoering van het beleid geldt dat individuele gemeenten aanlopen tegen onderling vergelijkbare problemen van operationele aard: hoge investeringen en hoge uitvoeringskosten, beperkte specialistische kennis, kwetsbaarheid in bezetting. Coöperatie ParkeerService richt zich op deze operationele uitvoering.

Coöperatie ParkeerService is begonnen als Amersfoorts parkeerbedrijf (Parkeerservice Amersfoort NV). Deze organisatie was op zoek naar mogelijkheden om haar dienstverlening verder te verbeteren, maar realiseerde zich dat groei naar andere gemeenten zou leiden tot bestuurlijke vragen: vloeit er geld van de ene gemeente naar een andere? Houdt elke deelnemende gemeente wel invloed op haar beleid? En wat zeggen de (Europese) mededingings- en aanbestedingsregels over de speelruimte van een overheidsorganisatie?

De oplossing werd gevonden in de vorm van een coöperatie: individuele gemeenten kunnen lid worden van deze 'inkoopcombinatie'. De coöperatie levert producten (diverse operationele parkeerdiensten zoals geldinning of beheer op afstand) tegen een kostprijs. Doel is om de behaalde voordelen uit schaalgrootte om te zetten in het verlagen van de kostprijs én het verbeteren van kwaliteit. Alleen gemeenten kunnen producten afnemen en moeten dan lid worden. Hiermee treedt de coöperatie op namens de deelnemende overheden, dit zorgt er voor dat gemeenten de diensten kunnen afnemen zonder aanbesteding ('inbesteding'). De coöperatie is zelf wel aanbestedingsplichtig. Wat de coöperatie niet doet: parkeervastgoed in eigendom nemen, vrij op de markt opereren (alleen leden) of parkeerbeleid bepalen.

De coöperatievorm zorgt er dus voor dat de leden hun beleidsvrijheid houden en niet aansprakelijk zijn voor onderlinge exploitatieresultaten. Tegelijkertijd ontstaat er wel een inkoopcombinatie met schaalgrootte, onafhankelijke bedrijfsvoering en deskundigheid.

Vergelijking met maatschappelijk vastgoed

Zou een organisatie als Coöperatie ParkeerService mogelijk zijn op het gebied van vastgoedmanagement?

De chefs kwamen tot de volgende constateringen:

• Een voorwaarde is dat er een scheiding wordt aangebracht tussen het beleid (huisvestingsvraag) en het vastgoedmanagement (het faciliteren van beleid door middel van aanbod van vastgoed).
• Van het vastgoedmanagement moeten de operationele producten worden gedefinieerd. Op het strategische en tactische niveau (samenstelling van portefeuille en het lopen van exploitatierisico) zouden de leden hun zeggenschap moeten behouden.
• De bundeling van operationele producten moeten voldoende voordelen bieden, zoals: betere administratie en stuurinformatie, grootschaligere inkoop (onderhoud), grotere expertise (aanbesteding, vastgoedrekenen, techniek, etc.). De vraag is of deze voordelen opwegen tegen de kosten (in geld, maar ook in gevraagde organisatie-inspanning).
• De Coöperatie ParkeerService is voortgekomen uit een bestaande organisatie die reeds een reputatie/trackrecord had opgebouwd. Welke gemeentelijke vastgoedorganisatie heeft een vergelijkbare positie?

Al met al een boeiend gesprek met een prikkelend perspectief.