Het regeerakkoord dat PVV, VVD, NSC en BBB op 16 mei 2024 hebben gesloten breekt op veel punten met bestaand beleid. Op onderwerpen als migratiebeleid en bestaanszekerheid wordt uitvoerig ingegaan. Over maatschappelijke voorzieningen en vastgoed is weinig afgesproken. Toch zijn er wel een paar aanhaakpunten, zoals onderstaand beschreven.
Wonen met voorzieningen
De coalitiepartijen zien het terugdringen van het woningtekort als topprioriteit en willen daarom 100.000 (vooral betaalbare) woningen per jaar bijbouwen. Om dit te realiseren wordt een coördinerend minister aangesteld, die € 1 miljard per jaar mee krijgt. We hopen dat die voorzieningen in de uitwerking (en de gebiedsexploitatie) niet worden vergeten.
Beter onderwijs, niets over gebouwen
Om de achteruitgang in het onderwijs te keren is dringend een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs nodig, vinden de partijen. In het akkoord zelf staat niets over de schoolgebouwen of de investering van € 1,2 miljard per jaar die het Rijk moet doen om de gebouwen in het funderend onderwijs te kunnen exploiteren.
Van incidenteel naar structureel
Een mogelijk haakje voor onderwijshuisvesting is de wens van partijen om de wildgroei aan subsidies in het onderwijs om te zetten in structurele financiering. Daarbij zal de overhead, waaronder voor huisvesting, worden gemaximeerd. Daarvoor zal serieus naar de werkelijke kosten voor onderwijshuisvesting moeten worden gekeken en naar de wijze waarop de huisvesting vanuit het Rijk wordt bekostigd. In Bouwstenenverband hebben we daar voorstellen voor gedaan. Hopelijk mogen we die in overleg met het Rijk verder uitwerken.
Kosten in beeld
Om de werkelijk kosten voor onderwijshuisvesting in het funderend onderwijs te bepalen hebben we een systematiek en referentiecijfers per kind per jaar beschikbaar. Op basis hiervan kan iedere schoolleider, leraar, gemeente en burger uitrekenen hoeveel geld in een specifiek geval minimaal nodig is. Daarbij hebben we met vijf gemeenten een concreet voorstel gedaan aan het Ministerie van OCW om deze kennis verder te verdiepen.
Kinderopvang bijna gratis
Partijen willen de stelselherziening voor kinderopvang doorzetten en kinderopvang voor werkende ouders “bijna gratis” maken. Het geld wordt aan de opvangorganisatie uitbetaald. Ook hechten partijen belang aan voorschoolse educatie. Het is nog onduidelijk wat deze ambities betekenen voor de bijbehorende huisvesting. Dat zal nog moeten worden uitgewerkt.
Meer preventie zorg 
De partijen achten gezondheidszorg van onschatbare waarde en zijn op dit onderwerp dan ook niet terughoudend. Ze willen meer dan nu inzetten op preventie. Hoewel niet met zoveel woorden gezegd kunnen sportvoorzieningen hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Dat geldt ook voor andere buurt- en wijkvoorzieningen, die bijdragen aan de lichamelijke en geestelijke gezondheid van mensen.
Geen spreiding van vluchtelingen
De partijen willen zo snel mogelijk de immigratie beperken en de Spreidingswet die recent door de Eerste Kamer is bekrachtigd weer intrekken. Hoe snel ze dat (kunnen) doen is even afwachten. Met welk alternatief de partijen komen voor de opvang van vluchtelingen die al in Nederland zijn, is ook nog onduidelijk.
Duurzaamheid
Op het gebied van duurzaamheid zijn de partijen terughoudend. Ze sluiten aan bij wat wettelijk verplicht is en niet meer dan dat. Voor het maatschappelijk vastgoed betekent dat er 3% per jaar aan CO2 moet worden gereduceerd en hiervoor ook jaarlijks 3% aan extra bekostiging nodig is. Daarbij speelt het probleem van de netcongestie. Dat willen de partijen ook aanpakken.
De gemeentelijke doelstelling van verduurzaming van sportaccommodaties kan onder druk komen te staan. De coalitiepartijen hebben besloten om vanaf 2025 te stoppen met de bijdrage hieraan. Een bezuiniging van €28 miljoen.
Bekostiging groot vraagteken
Hoe een en ander bekostigd moet worden is nog de vraag. Er worden diverse kortingen toegepast. De BTW gaat op veel gebieden van 9% naar 21%. Tevens moet er flink in de gebouwen worden geïnvesteerd om straks aan de wet te kunnen voldoen. Het hoofdlijnenakkoord houdt de miljardenkorting op gemeenten vanaf 2026 in stand. De vraag is dus hoe gemeenten het voorzieningenniveau in buurten en wijken op niveau kunnen houden.
Veel komt aan op de uitwerking
Veel komt aan op de uitwerking en de kracht van de samenleving; van belangenorganisaties, de politiek en de decentrale overheid. Gemeenten, provincies en waterschappen moeten in staat worden gesteld om adequaat en zelfstandig als democratisch gelegitimeerde overheidsorganen te functioneren. Ook dat biedt perspectief voor onderwijshuisvesting. Daarnaast moeten ze tijdig bij plannen worden betrokken. Daar kunnen we als Bouwstenen aan bijdragen.
Voor ieder wat te doen
We zullen allemaal het belang van gezonde en duurzame scholen, bibliotheken, sportaccommodaties, buurthuizen, opvang en andere maatschappelijke buurt- en wijkvoorzieningen en plek moeten geven in de gesprekken die we met elkaar hebben. Zo valt er voor iedereen wat te doen. Daar waar het om maatschappelijk vastgoed gaat, dragen we graag aan dit gesprek bij.
|
|
Meedoen?Heel goed. Meld je organisatie aan als partner. Dan helpen we elkaar vooruit. |
Image
 |
Meer informatie
- Hoofdlijnenakkoord: HOOP, LEF EN TROTS (Kabinetsformatie, 16 mei 2024)
- Eerste analyse; Hoofdlijnenakkoord (VNG, 17 mei 2024)
- Bericht: Coalitie biedt kans op structurele financiering (PO-raad, 16 mei 2024)
- Artikel: Dit akkoord biedt kansen voor gebiedsontwikkeling (Gebiedsontwikkeling.nu)
- Artikel: Dit zegt het hoofdlijnenakkoord (Waarborgfonds kinderopvang, mei 2024)
- Artikel: Wat betekent het hoofdlijnenakkoord voor sport en bewegen? (Alles over sport, 29 mei 2024)
- Nieuwsbericht: (NOS, 15 mei 2024)
- Ontwikkelwerk Deltaplan Scholen
- Brief: Aan informateurs over doel onderwijshuisvesting voor programma-kabinet (Bouwstenen, maart 2024)
- Bericht: Niets over onderwijshuisvesting (Bouwstenen, februari 2024)
- Bericht: Meer aandacht voor schoolgebouwen (Bouwstenen,14 november 2023)
- Bericht: Liever een grote pot (Bouwstenen, 6 juni 2022)
