Wat corporaties nog mogen

In maart 2015 wordt naar verwachting de nieuwe Woningwet goedgekeurd. Hierin wordt onder andere expliciet aangegeven wat corporaties wel en niet mogen met maatschappelijk vastgoed, voor bestaande en nieuwe situaties.

De nieuwe Woningwet wordt op 10 maart 2015 in de Eerste Kamer behandeld. Eerder stemde de Tweede kamer al unaniem met het voorstel van Minister Blok in. 

Minder mogelijkheden

Kern van de nieuwe wet is dat maatschappelijk vastgoed gecombineerd met zorg en welzijn is toegestaan, mits in combinatie met wonen en niet te commercieel. En dat bestaande gebouwen voor sport en onderwijs gehandhaafd mogen blijven, maar in de toekomst niet meer gerealiseerd kunnen worden.

Door de strakke labeling van DEAB/niet-DEAB verhoudt de wet zich slecht tot de ontwikkelingen in de maatschappij waarin maatschappelijke en commerciële functies steeds vaker worden gecombineerd. Die combinatie-functies dienen door anderen (gemeenten, private sector) gerealiseerd te worden.

Strakker gereguleerd

De nieuwe regels komen niet uit de lucht vallen. Veel corporaties sorteren al voor op de nieuwe wetgeving. Maar omdat ze in maart 2015 naar verwachting worden geformaliseerd, zette Aedes, vereniging van wonincorporaties, de nieuwe regels nog eens op een rijtje.

Voor maatschappelijk vastgoed ziet dat er als volgt uit.

1. Er is een limitatieve (korte) lijst van maatschappelijk vastgoed dat tot de DAEB-activiteiten behoort (klik hier verder). Hierop staan na de behandeling van de wet in de Tweede Kamer ook basisscholen en Centra voor Jeugd en Gezin. Specifiek voor die laatste twee geldt de extra eis dat dit kostendekkend moet zijn.
2. Maatschappelijk vastgoed mag alleen wanneer de omvang van de investering maatschappelijk en bedrijfseconomisch verantwoord is, in de gemeente waar de corporatie voldoende bezit heeft en als de activiteit niet tot de primaire verantwoordelijkheid van een andere partij hoort, zoals de gemeente. Verder mag maatschappelijk vastgoed geen religieuze stromingen faciliteren (zie punt 1 f).
3. Daarnaast bevat de wet een overgangsregeling: bestaand maatschappelijk vastgoed mag in de DAEB-tak worden ondergebracht (en kan zodoende als DAEB verhuurd worden), maar als een corporatie het nieuw wil ontwikkelen wordt het beschouwd als een niet-DAEB-activiteit (zie bijlage).
4. Maatschappelijk vastgoed hoeft niet fysiek aan corporatiebezit verbonden te zijn, maar het moet wel staan in een wijk met corporatiebezit of in de directe nabijheid daarvan (in tegenstelling tot eerdere plannen van de minister).
5. Via de ‘10 procentregel’ over maatschappelijk vastgoed kunnen corporaties 10 procent van hun maatschappelijk vastgoed een bedrijfsmatige gebruiksbestemming geven. Denk bijvoorbeeld aan een kleine kapperszaak of een huisarts in een verzorgingstehuis.
6. Corporaties mogen ten behoeve van de zorg alleen maatschappelijk vastgoed bouwen als dit gekoppeld is aan een woonzorggebouw.
7. Het ombouwen van verpleeg- en verzorgingshuizen valt onder een uitzonderingsregeling in de nieuwe Woningwet: corporaties mogen 25 procent van deze voormalige instellingen commercieel verhuren. De uitzondering geldt tot 2021. Corporaties hebben tot 1 januari 2017 de tijd om dergelijke complexen aan te melden bij de toezichthouder.

Meer informatie

Lees hier gehele document Aedes over de hoofdpunten van de nieuwe Woningwet.

En hier meer over de rol van corporaties op de Bouwstenen-website.