Meer theaters, minder bezoekers en minder subsidie; hoe houd je dan als cultureel ondernemer het hoofd boven water? Willem van der Craats maakt ons deelgenoot van zijn zoektocht voor de Kamers in Amersfoort; mét ook landelijke cijfers.
Willem werkt momenteel voor De Kamers in Amersfoort. Onderstaand de resultaten van zijn marktonderzoek.
Kengetallen
Het aantal culturele instellingen in Nederland is in de periode 2000-2008 verdubbeld (ESB, 24 juni 2011). De subsidie voor cultuurinstellingen is in dezelfde periode met 30% toegenomen. Dat betekent minder subsidie per instelling. Ook hebben podia tussen 2008 en 2011 een kwart van hun bezoekers verloren (A. Born e.a., 2011, Subsidiering van Podiumkunsten). Geraamd wordt door de Raad van Cultuur dat er een uitval van 60% van het huidige aanbod zal plaatsvinden.
Daarnaast blijkt dat de gemiddelde kostprijs per theaterbezoek € 81,- te zijn, waarvan € 55,- is gesubsidieerd (ESB, 24 juni 2011). Dus tel uit de winst (lees: verlies).
Vergeleken met bijvoorbeeld Engeland is de hoeveelheid subsidie in relatie tot de eigen inkomsten van de theaters relatief laag. In Nederland bestaat minder dan 20% van de inkomsten uit subsidie (tweede staafje in grafiek rechts). In Engeland is dat meer dan 50% (vierde staafje in grafiek rechts). 
Om dan nog maar niet te spreken over huisvestingskosten . Culturele instellingen in Nederland zijn jaarlijks zo'n € 700 miljoen kwijt aan huisvestingskosten. Dat is meer dan bijvoorbeeld welzijn (€ 400 miljoen) of kinderopvang (€ 500 miljoen)(Bouwstenen voor Sociaal, 2011, Cijfers maatschappelijk vastgoed). Sterker nog, met € 260,- m2 per jaar aan huisvestingskosten kent de sector de duurste vierkante meters van het maatschappelijke vastgoed.
Op weg naar cultureel ondernemerschap
Al deze ontwikkelingen vragen om een andere benadering, namelijk meer op ondernemerschap gericht en een minder subsidie-afhankelijke relatie. Gedacht kan worden aan:
- Sanering van de sector
- Verhoging eigen inkomsten
- Verlagen van de overhead
- Verhogen bezettingsgraad
- Entree en subsidie
- Horeca
- Welzijnssubsidie
- Verhuur en tramingen
- Fondsen en sponsoren
Meer informatie
Zie hier diverse interessante plaatjes bij het verhaal van Willem en blog van Willem van der Craats.
Dit artikel sluit aan bij punt 2 uit de Agenda maatschappelijk vastgoed 2012; beter gebruik en exploitatie. Zie ook de volgende bijeenkomsten:
- op 29 maart 2012 over de exploitatie van buurttheaters in Amsterdam;
- op 20 april 2012 over de exploitatie van multifunctionele gebouwen;
- op 22 juni 2012 met het MFA Lab over een betere exploitatie van multifunctionele gebouwen.
