Ventilatie - natuurlijk
Natuurlijke ventilatie draagt bij aan energiebesparing en vermindering van CO2-uitstoot, doordat er geen of minder mechanische systemen nodig zijn.
Natuurlijke ventilatie toepassen kan vele vormen hebben: variërend van zorgen voor gebouwen waar weer ramen open kunnen, tot het grotendeels weglaten van mechanische ventilatie bij nieuwbouw.
Andere voordelen van natuurlijk ventilatie:
- vermindering van de kosten voor onderhoud van mechanische ventilatiesystemen;
- verbetering van de luchtkwaliteit en vermindering van mogelijke verspreiding van ziektekiemen;
- mogelijke verbetering van productiviteit en het comfort van de gebruikers door een betere luchtstroom en minder geluidshinder van de mechanische ventilatie.
De mogelijkheden zijn echter zeker niet onbeperkt, natuurlijke ventilatie toepassen is simpelweg niet in alle situaties haalbaar. Gebouwen in drukke stedelijke gebieden kunnen bijvoorbeeld te maken krijgen met fijnstof of andere luchtverontreiniging en met geluidsoverlast, waardoor natuurlijke ventilatie geen optie is.
Erkende maatregel
Nee
Verwacht resultaat
Het resultaat hangt af van de gekozen toepassing.
Praktijkervaring
Ervaring met natuurlijke ventilatie is uiteraard zo oud als de mensheid. Een aantal voorbeelden:
- In een oud basisschoolgebouw in Rotterdam werd slim gebruik gemaakt van de bestaande, oude luchtschachten, door er op het dak windgedreven ventilatoren op aan te sluiten, kon met natuurlijke ventilatie een klasse C Frisse School worden gerealiseerd. (Bron: Froukje van Dijken van BBA Binnenmilieu)
- De ventilatie in het Langeveld Building in Rotterdam, een zeer duurzaam, multifunctioneel onderwijsgebouw van Erasmus Universiteit, is ontworpen en aangelegd volgens de ideeën van het EWF Lab: “Door gebruik te maken van natuurlijk energiebronnen, geothermische energie, wind en zon (“Earth, Wind & Fire”) wordt een gebouw getransformeerd tot een klimaatmachine, geactiveerd door natuurlijke hulpbronnen.” (Bron: website EWF Lab) Het gebouw werd in november 2022 in gebruik genomen, de prestaties in energieverbruik zullen in de zomer van 2023 worden beoordeeld.
- Het gebouw van de Energy Academy Europe in Groningen is gebouwd volgens het principe van “form follows climate” en een low-tech benadering. In een labyrint onder het gebouw wordt de aarde gebruikt voor koeling en opwarming van verse ventilatielucht. Een ‘zonneschoorsteen’ in de nok van het dak zorgt voor een natuurlijke trek door het gebouw vanuit de wintertuin via het labyrint, atrium en speciale glazen schachten aan de noordgevel. De installaties zijn daardoor tot een minimum beperkt; pas als de natuurlijke ventilatie niet voldoet, springen de warmtepompen bij om lucht op temperatuur te brengen.
- Duurzaamheidscentrum Assen maakt gebruik van natuurlijke ventilatie via een mooi ontworpen achttien meter hoge zonnetoren (in feite een schoorsteen), waarmee in de zomer de warmte in het gebouw door natuurlijke thermiek wordt afgevoerd en ‘s nachts via passieve koeling het gebouw verder wordt gekoeld. Dit systeem heeft voorrang op de ondersteuning van mechanische ventilatie met geringe nakoeling op momenten dat het gebruik erom vraagt. Het gebouw is sinds 2015 in gebruik. Gemeente Assen vertelt aan Bouwstenen in mei 2023 over de praktijk: ‘Helaas is bij ons de ventilatie en de verwarming een grote uitdaging. Het dient geen goed voorbeeld van hoe het kan. We verwachten het pas in 2025 op orde te hebben. Het vraagt veel onderhoud en beheer.’
- Het plaatsen van een ventilatierooster hoog (inbraakveilig) in de noordgevel van twee productiehallen van commerciële bedrijven in Boxtel en ’s-Hertogenbosch zorgt met een minimaal energieverbruik voor nachtelijke koeling.
Op een hoogte van ca 8 meter wordt aan de noordzijde mechanisch, middels axiaal-ventilatoren, verse buitenlucht binnen gehaald. De koude en dus zware lucht zal vallen en de warme lucht verdringen naar boven, aan de overliggende zijde wordt de lucht daardoor via hooggeplaatste luchtroosters in de gevels naar buiten gedrukt. Wanneer men de hal ca 2 á 3 x per uur doorspoelt met koude nachtlucht is de binnentemperatuur in de ochtend ca 3 á 5 graden gezakt. Het vraagt wel wat elektrische energie voor de ventilatoren, maar doordat kanalen ontbreken en de weerstand laag is, is die heel beperkt. De gebruikers zijn erg tevreden met de werking en het energieverbruik. (Bron: Frank Immens, Kuijpers)
|
 |
Meer informatie
- Website: Energy Academy Europe
- Website: Duurzaamheidscentrum Assen
- Website: Langeveld Building Rotterdam
