Gemeenten lopen vast

Gemeenten zijn er organisatorisch klaar voor om het eigen vastgoed snel te verduurzamen, maar het groeiend gebrek aan mensen en middelen gooit roet in het eten.

Dat blijkt uit de jaarlijkse Bouwstenen-enquête onder gemeenten, die in 2021 voor het vijfde jaar op rij is gehouden.

Op gang gebracht

Uit de enquête blijkt dat alle gemeenten stappen hebben gezet in het verduurzamen van het eigen vastgoed. Ze moeten nog wel op stoom komen om de energiedoelen op tijd te halen. Nog maar weinig panden zijn energiezuinig of leveren energie. Wel is een flinke slag gemaakt in het monitoren van het energiegebruik. Zo’n 90% van de gemeenten doet dat tegenwoordig; zo’n driekwart op basis van het feitelijk energiegebruik. Daardoor is er nu goed zicht op welke panden prioriteit hebben.

Basis voor uitvoering

Ruim 80% van de gemeenten heeft tegenwoordig een vastgoedafdeling die al of een groot deel van het vastgoed beheert. Het gaat daarbij om de panden die de gemeente zelf in gebruik heeft en sport-, cultuur- en welzijnsgebouwen. Bij een kleine 60% van de gemeenten is ook het onderwijsvastgoed bij de centrale vastgoedafdeling ondergebracht. Daarmee is de basis gelegd voor integrale portefeuillesturing en (meer) professioneel vastgoedmanagement. Ze hebben ook de taken en verantwoordelijkheden die daarbij horen.

Grote gemeenten bundelen meer

Steeds meer gemeenten sturen actief op organisatieontwikkeling en waarschijnlijk is er nog (tijd) winst te halen door het onderhoud beter te organiseren. Grote gemeenten bundelen het werk meer dan kleine gemeenten, maar zowel grote als kleine gemeenten hebben ervaring met prestatiecontracten. Dat dan weer wel. De omvang van de gemeente lijkt geen indicator voor wel of geen professioneel beheer.

Verduurzamen loopt vast

Of in de uitvoering vaart kan worden gemaakt, is afhankelijk van mensen en middelen. Het groeiend gebrek aan personele capaciteit is een belangrijke beperking Ook ontbreekt het bij een fors deel van de gemeenten (35%) aan de financiële middelen om het vastgoed op het huidige kwaliteitsniveau te houden, laat staan te verbeteren. Alle beschikbare middelen worden benut om toch stappen te zetten, inclusief het eigen (leen)vermogen. Vraag is wanneer het vast loopt.

Jaarlijkse enquête

De cijfers zijn gebaseerd op een enquête die Bouwstenen in 2021 heeft gehouden. Aan de enquête hebben 70 gemeenten, groot en klein en verspreid door het land, meegedaan. Bij elkaar een goede afspiegeling van het vastgoedmanagement door gemeenten in Nederland. Ook in 2022 houden we weer een enquête, waardoor ook trends en ontwikkelingen zichtbaar worden.