Nota Ruimte biedt goede aanknopingspunten

De Ontwerp Nota Ruimte biedt goede aanknopingspunten voor de ruimtelijke planning van Nederland. Het bevat voor het eerst ook een paragraaf over maatschappelijke voorzieningen.

Combineren als leidend principe

De nota geeft richting aan een beter gebruik van de schaarse ruimte in Nederland en bindt in eerste instantie het Rijk zelf. Het is gebaseerd op drie leidende principes: meervoudig ruimtegebruik, gebiedskenmerken centraal en voorkomen dat problemen worden afgewenteld. De nota benadrukt de noodzaak tot kiezen, combineren en intensiveren van het ruimtegebruik. Dit zijn herkenbare zaken voor het Bouwstenen-netwerk. Daar wordt niet alleen vanwege het gebrek aan ruimte gekeken naar de mogelijkheden van meervoudig gebruik, maar ook in verband met het gebrek aan geld en de betaalbaarheid van de voorzieningen.

Goede kwaliteit, maar gebrek aan ruimte

Het gedeelte van de nota dat specifiek over voorzieningen gaat, is te vinden in paragraaf 10.13 'Wonen, wijken en voorzieningen' (vanaf blz. 293). Daar wordt gesteld dat de kwaliteit en bereikbaarheid van de voorzieningen over het algemeen goed is, maar hier en daar wel afneemt als het gaat om de beschikbaarheid en bereikbaarheid. Verschillen in regio’s nemen daardoor toe. Ook ziet het Rijk dat bij nieuwbouw of verdichting niet altijd voldoende voorzieningen worden gepland. Dit wordt toegeschreven aan gebrek aan ruimte.

Aanbod past niet bij de vraag

Ook herkenbaar is dat in de nota wordt gesteld dat veel van de huidige voorzieningen nog steeds dezelfde vorm hebben als in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Dit sluit niet meer goed aan bij de demografische en maatschappelijke veranderingen. De sectorale inrichting van het stelsel is een probleem en daarom wil het Rijk dat er beter wordt samengewerkt tussen de fysieke en sociale departementen.

Graag dicht bij huis

Het Rijk ziet graag dat de maatschappelijke voorzieningen zich waar mogelijk dichtbij huis bevinden en lopend of met de fiets bereikbaar zijn. Voor voorzieningen met een groter verzorgingsgebied zet het Rijk in op goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer en de auto. Wat de ideale balans is, verschilt per voorziening en per gebied en is afhankelijk van het type leefomgeving en de behoeften van bewoners.

Elke regio telt

In de nota zijn gebieden aangewezen waar volgens het Rijk ruimte is voor grootschalige woningbouw en wat de inzet is voor de verschillende regio’s. Elke regio telt. En dat is niet omdat het moet, maar ook omdat iedere regio uniek is en vanuit die basis een bijdrage aan het totaal kan leveren, aldus een van de opstellers. Op een kaart van Nederland is aangegeven welke strategie voor de verschillende regio’s wordt gevolgd en dat varieert van accommoderen (regio Amsterdam, Utrecht, Oost-Brabant), transformeren (zuidelijke Randstad), stimuleren (in een strook van Zwolle tot West-Brabant), initiëren (Groningen, Twente en Zuid-Limburg) en versterken (rest van Nederland).

Robuuste keuzes

Het concept is opgesteld in twee kabinetsperioden. De opstellers van de Nota verwachten dat het concept ook door een nieuw kabinet wordt omarmd, omdat er robuuste keuzes zijn gemaakt. Mogelijk dat er op het gebied van landbouw nog een iets andere koers wordt gevaren, is de inschatting. Als de Nota is aangenomen, volgt een uitvoeringsnota. Vanuit het Bouwstenen-netwerk denken we daar graag over mee.