‘s-Hertogenbosch gaat voor echt

In de raadsinformatiebrief van februari 2025 kondigt de gemeente ‘s Hertogenbosch aan voortaan te sturen op het werkelijk energiegebruik. "Dat is nodig om onze duurzaamheidsdoelen te halen," zegt Roderik Oddens, adviseur duurzaamheid en verantwoordelijk voor het verduurzamingsbeleid voor maatschappelijk vastgoed.

Bewuste keuze

's Hertogenbosch kiest er bewust voor niet langer te sturen op energielabels. Roderik legt uit: "Natuurlijk zijn labels wettelijk verplicht en we blijven ze ook gebruiken, maar het is een theoretisch kader waarmee je de opgave niet voor elkaar krijgt. Je kunt wel je energierekening naar beneden brengen, maar als je vervolgens heel veel materiaal erin brengt om dat te realiseren, ben je nog steeds CO₂ in de atmosfeer aan het pompen voor de productie van die materialen."

Sturen op Paris Proof

In plaats daarvan gaat de gemeente sturen op de Paris Proof Norm, die kijkt naar werkelijk energiegebruik. "Misschien is een gebouw al goed zoals het is. Dan heeft het misschien een wat slechter label, maar presteert het onderaan de streep prima voor de functie. We kijken dan naar wat er écht nodig is: wat gebeurt er op die meter? Dat verbruik wil je naar beneden hebben. En dat kan met installaties, maar ook met het gedrag van de gebruikers. Daarnaast nemen we circulariteit, klimaatadaptatie en natuurinclusief bouwen mee in onze keuzes."

Meer ruimte voor biobased en groen

Het sturen op Paris Proof biedt volgens Roderik een kans om slimmere verduurzamingsmaatregelen toe te passen, zoals biobased materialen en groene daken. "Labels hebben een negatieve impact op biobased materialen, omdat ze vaak niet worden gezien als volwaardige isolatiematerialen. Maar wij hebben veel monumenten, en als je daar een laag van vijf centimeter hennepisolatie aanbrengt, doet dat al voldoende voor de ruimte. Dat zie je dan ook terug in het energiegebruik."

Datzelfde geldt voor groene daken. "In de winter hebben ze weinig invloed, maar in de zomer verlagen ze je koelbehoefte, waardoor je minder hoeft te koelen en je energierekening daalt. Juist door te sturen op het werkelijk energiegebruik kunnen we dit soort maatregelen makkelijker implementeren."

Serieuze voorbeeldfunctie

Met deze insteek neemt de gemeente ’s-Hertogenbosch haar voorbeeldfunctie serieus. Er wordt gewerkt met een routekaart en afwegingskader, waarin vastgoedobjecten worden geprioriteerd op basis van energieverbruik, onderhoudsmomenten en beleidsdoelen. Dit moet zorgen voor een efficiënte en doordachte verduurzaming.

Stop met de ‘terugverdientijd’-discussie

Een ander punt dat Roderik benadrukt, is de focus op terugverdientijden binnen de bouw- en vastgoedsector. "Als je een verlaagd plafond of een nieuwe keuken installeert, praat niemand over de terugverdientijd. Waarom doen we dat bij verduurzaming dan wél, terwijl het direct bijdraagt aan onze planeet?"

Slim investeren blijft belangrijk, zegt Roderik: "We moeten niet met geld gaan smijten, en ook niet alles laten afhangen van terugverdientijden. Het gaat om structurele verlaging van de energievraag, zonder dat we massaal dure installaties moeten plaatsen."

Die visie komt terug in de keuze van de gemeente om alleen zonnepanelen te plaatsen voor energie die ze direct gebruiken, en dus niet voor teruglevering aan het net: "Dat lijkt misschien aantrekkelijk op papier, maar het verstoort het energienet en belemmert particulieren. Wij kunnen de daken van onze gemeentelijke gebouwen dan ook inzetten voor het versterken van de biodiversiteit en waterbuffering."

Bijdragen aan breder doel

De verduurzamingsstrategie van ’s-Hertogenbosch draagt bij aan het hoofddoel: een klimaatneutrale vastgoedportefeuille in 2045. Door te sturen op daadwerkelijk energiegebruik, wil de gemeente niet alleen haar eigen vastgoed verduurzamen, maar ook een bredere transitie in de stad stimuleren.

"Deze aanpak zorgt ervoor dat we niet alleen efficiënter verduurzamen, maar ook bijdragen aan energiezekerheid voor huurders, voorkomen dat energielasten exploderen en optimaal gebruikmaken van beschikbare subsidies," zegt Roderik. "Het is tijd om echt slimme keuzes te maken, met impact op de lange termijn."