Speellokaal versus gymlokaal

Speellokaal of gymlokaal? Of toch allebei? Een ingewikkeld dilemma bij de ontwikkeling van een nieuwe MFA. Wat zegt regelgeving en waar moet je allemaal aan denken bij het maken van deze afweging?

Op de LinkedIn groep Onderwijshuisvesting is hier een discussie over ontstaan. Is het mogelijk een vergroot speellokaal te bouwen, zodat de groepen 3 t/m 8 daar ook kunnen gymnastieken? Of andersom, dat wel een gymzaal wordt gebouwd en geen speellokaal, zodat de kleuters naar de gymzaal moeten om te bewegen? Dit uit de gedachte dat het bouwen van een gymzaal duurder is dan het bouwen van een vergroot speellokaal. En wat mag wel en niet vanuit de regelgeving? Onderstaand een samenvatting van de reacties.

Een speellokaal is bedoeld om kleuters gestructureerd bewegingsonderwijs te bieden. Maar een speellokaal wordt niet altijd dagelijks gebruikt, kleuters spelen bijvoorbeeld ook veel buiten. Dure vierkante meters dus, die best gedeeld kunnen worden met een andere functie. Een vorm van multifunctionaliteit kan een efficiënte oplossing zijn.

Vrijheid

Scholen hebben in de nieuwe modelverordening onderwijshuisvesting meer vrijheid gekregen in hoe ze de vierkante meters invullen. Een slimme combinatie van functies behoort dus tot de mogelijkheden. Wel is het zo dat een gymnastieklokaal minimaal 252 m2 netto bvo moet omvatten, wat buiten het aantal m2 bvo van de school vallen. Voor een speellokaal is 90 m2 bvo vastgesteld wat wel binnen de normering van de school valt. Op het moment dat geen speellokaal wordt gerealiseerd, wordt dus gekozen om het bewegingsonderwijs op een andere manier in te vullen. Als een gymlokaal als alternatief wordt gebruikt, moet in principe de bvo van het schoolgebouw met de 90 m2 bvo speellokaal worden verlaagd. Het schoolbestuur heeft wel geld gehad voor het realiseren van een speellokaal en kan de gemeente vragen om uren in te roosteren in een gymzaal. Maar dan wel tegen een huurtarief en niet gratis.

Nadeel van de multifunctionaliteit (hetzij door gymlokaal en speelzaal samen te voegen, hetzij samen te voegen met een aula) is dat dit leidt tot meerkosten in de investering, maar ook in de exploitatie. Dit laatste is vaak het kind van de rekening voor de schoolbesturen.

'Kleutermaat'

Een ander punt om rekening mee te houden is de 'kleutermaat'. Het is niet de bedoeling dat de kleuters verzuipen in een grote ruimte zoals de gymzaal. Een andere combinatiemogelijkheid is in dat opzicht wellicht twee speellokalen naast elkaar die bij feestelijke aangelegenheden als een aula kunnen functioneren. Door middel van een schuifwand kan zo'n ruimte makkelijker behapbaar gemaakt worden voor kleuters, maar toch multifunctioneel ingezet worden. Ook de hoogte van het plafond is dan minder een probleem. De hoogte van een gymzaal is toch een stuk hoger.

Registratie

Indien de keuze wordt gemaakt voor het samenvoegen van functies is het wel de vraag hoe de gemeente deze voorziening registreert (in- of exclusief speellokaal) en hoe wordt omgegaan bij een toename van het aantal leerlingen. Als bijvoorbeeld een vergroot speellokaal wordt gebouwd, moet geregistreerd worden wat de capaciteit van het gebouw is en wat men in dit kader afspreekt over het verschiloppervlak van het vergrootte speellokaal met een standaard speellokaal. Als men een gymzaal bouwt die ook als speellokaal wordt gebruikt, moet goed vastgelegd worden wat men doet met het verschiloppervlak van een school met en zonder speellokaal.

Voorbeelden

In Rouveen (gemeente Staphorst) is onlangs de Multifunctionele Combischool Rouveen in gebruik genomen. Naast twee basisscholen en een peuterspeelzaal beschikt dit multifunctionele centrum over een sportzaal. De sportzaal is door middel van een scheidingswand op te delen in twee gymzalen. Eén van de gymzalen kan worden gesplitst in twee (grote) speellokalen. Met de 'winst' die dit heeft opgeleverd zijn in het MCR andere multifunctionele ruimten gerealiseerd (o.a. een multifunctionele hal en ICT-eilanden).