4,5 plekken per 1.000 inwoners

De prognose voor het aantal benodigde plekken voor vluchtelingenopvang in Nederland op 1 januari 2024 ligt op 75.500. Dat zijn 4,5 plekken per 1.000 inwoners. Op basis hiervan kan iedereen uitrekenen hoeveel plekken er in eigen omgeving nodig zijn om, in lijn met de aangekondigde Spreidingswet, voldoende opvang te realiseren.

Opvang per gemeente

In Zoutkamp was de verhouding 1 op 1. Dat bleek te veel. De Spreidingswet moet daar verandering in brengen. Op basis van de prognose zijn er in Leeuwarden 572 plekken nodig en in Aerdenhout 22. De gemeente Woensdrecht heeft met 22.000 inwoners 95 plekken nodig en dat is precies het aantal plekken dat deze gemeente in een oud kantoorpand heeft gerealiseerd.

Dubbel aantal plekken

Naast de 75.500 asielzoekers, is er ook opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne nodig. Naar verwachting in 2023 zo’n 76.000 mensen. Dat maakt in totaal zo’n 9 plekken per 1.000 inwoners. Als ook dak- en thuislozen, die nu voornamelijk in de grote steden worden opgevangen, in de berekening worden meegenomen, gaat het om ongeveer 10 plekken per 1.000 inwoners.

IJzeren voorraad

Al deze mensen hebben, tot helder is hoe hun toekomst er uit ziet, een tijdelijke en veilige slaapplek met voorzieningen in de buurt nodig, bijvoorbeeld voor onderwijs, sport, (medische) zorg en andere activiteiten. Die plekken zijn er nu niet voldoende. Gemeenten staan in het kader van de aangekondigde Spreidingswet aan de lat om voor die plekken te zorgen. Daarvoor onderzoeken ze zowel lokaal als in Bouwstenen-verband hoe deze nieuwe rol meer structureel in te vullen, bijvoorbeeld door toe te werken naar een “ijzeren voorraad” met flexibel in te zetten vastgoed. Dat is maatschappelijk beter en goedkoper dan het steeds weer op- en afschalen van de opvang, zoals nu gebeurd.

Andere ruimtezoekers

De zoektocht naar ruimte is voor gemeenten geen eenvoudige opgave, want naast vluchtelingen, Oekraïners en dak- en thuislozen zijn er ook jongeren (onder andere studenten), spoedzoekers (huis uit gezet, gescheiden, ex gedetineerden), arbeidsmigranten (waaronder seizoenarbeiders), statushouders en andere woningzoekende die voor een overbruggings- of langere periode zelfstandige woonruimte zoeken. En dan zijn er nog groepen die naast een huis iets extra's nodig hebben in de vorm van begeleid wonen, beschermd wonen, wonen met zorg. Al deze plekken moeten niet alleen ruimtelijk in de omgeving, maar ook sociaal in de lokale gemeenschap passen.

Ook Europese spreiding

Ook in Europa zijn er recent afspraken gemaakt over de opvang van vluchtelingen. Vluchtelingen die niet meteen aan de grens van Europa kunnen worden teruggestuurd, moeten over Europa worden verdeeld of landen moeten de opvang elders compenseren. Het heeft tijd nodig deze afspraken te operationaliseren. Ook de Spreidingswet is nog niet formeel bekrachtigd en heeft (voorbereidings-) tijd nodig om goed in te regelen. De vluchtelingen zijn er al wel en moeten hoe dan ook ergens worden opgevangen.

Meedoen?

Dat kan! Alle informatie (beleidsstukken, praktijkervaring, enz.) die inzicht geeft in de mogelijke rol van gemeenten bij het huisvesten van vluchtelingen is welkom. Ook als het gaat om hetgeen extra nodig is aan onderwijs-, sport- en buurtaccommodaties. Wat vertrouwelijk is blijft vertrouwelijk.

Het onderwerp is onderwerp van gesprek tijdens diverse netwerkbijeenkomsten; onder andere op 4 juli 2023 met het netwerk Vastgoedmanagement.