Exploitatie beter organiseren

Samen onder één dak kent vele voordelen, mits goed georganiseerd. En daar gaat het nogal eens mis. Marc van Leent ontwikkelde vier archetypische modellen als basis voor een gesprek over de organisatie van de gebruikersexploitatie.

Van Leent ontwikkelde de archetypes samen met het Bouwstenen-netwerk ‘Samen onder één dak’ in het kader van het onderzoek naar 10 jaar ervaring met MFA’s. Marc van Leent: “Inmiddels is breed het besef doorgedrongen dat het succes van MFA, Kulturhus en Integraal Kindcentrum in de exploitatie ligt. Als de dagelijkse gang van zaken niet goed geregeld is, wordt zo’n publieke voorziening één grote teleurstelling. Daar zijn diverse voorbeelden van. We onderzoeken hoe het beter kan. ”

Meer dan beheer
De dagelijkse gang van zaken vraagt meer dan ‘beheer’. Marc: “Natuurlijk moeten multifunctionele accommodaties toegankelijk, schoon, verwarmd en goed onderhouden zijn. Maar de planning van het ruimtegebruik, het bieden van services aan de gebruikers en de samenwerking tussen partijen onderling vragen ook organisatorische aandacht. Dat gaat niet vanzelf.”

Aansluiten bij ambities
Om de organisatorische vragen te kunnen beantwoorden, moet eerst duidelijk zijn waar het bij de specifieke locatie om draait. Als het gaat om het delen van ruimte om kosten te drukken, dan hoort daar een andere organisatie bij dan een locatie die het middelpunt van de wijk wil zijn. In de praktijk passen organisatie en ambities vaak niet goed bij elkaar. Dan zijn er torenhoge ambities maar sluit de organisatie daar niet bij aan.   

Vier archetypes uit de praktijk
Er is niet één ideale organisatievorm voor alle multifunctionele accommodaties. Op basis van de organisatievormen die in de praktijk veel voorkomen zijn in Bouwstenenverband vier archetypes opgesteld. Dit zijn:  

1. De gebruikers werken samen in een verzamelgebouw. Gemeenschappelijke ruimtes en diensten worden verrekend via de eigenaar van het gebouw.
2. De gebruikers regelen de gemeenschappelijke ruimtes en diensten zelf via een gezamenlijke serviceorganisatie.
3. Eén van de gebruikers treedt op als hoofdhuurder. Deze is verantwoordelijk voor onderhuur en services aan andere gebruikers.
4. De eigenaar verhuurt de hele locatie aan een aparte, professionele  exploitant; deze is verantwoordelijk voor de ruimte en services aan de gebruikers.

Meer aandacht nodig
In Nederland zijn de afgelopen jaren veel honderden multifunctionele accommodaties gebouwd.  Nog wekelijks  komen daar nieuwe bij en wordt ook ingezet op integrale kindcentra, waar meerdere organisaties onder een dak samenwerken. Inmiddels is in het publieke werkveld breed het besef doorgedrongen dat het succes van MFA, Kulturhus en Integraal Kindcentrum in de exploitatie ligt. Maar met dat besef ben je er niet; die exploitatie moet je goed organiseren.

Meer informatie

• Het Bouwstenen-netwerk ‘Samen onder één dak’
• Bericht ‘Facilitaire afbrander’(Bouwstenen, 19 september 2016)
• Publicatie ‘Leren, werken, ondernemen’ over 3D businessmodellen voor MFA’s (Bouwstenen, december 2014)
• Publicatie ‘Toolkit voor ondernemerschap, de sleutel voor succesvolle MFA’s (Marc van Leent en Tom de Haas, september 2011)