De toekomst staat al

Het gebouw van de toekomst bestaat al. Met die slogan werd het Nationaal Programma Herbestemming op 23 maart 2015 afgerond.

De slogan was gebaseerd op het gegeven dat er jaarlijks niet meer dan 0,5% gebouwen aan de totale voorraad wordt toegevoegd. Als deze trend zich voortzet betekent dit dat 90% van de gebouwen die we over 20 jaar hebben er nu al staat. De boodschap is duidelijk; laten we ons niet concentreren op dat beetje nieuwbouw maar onze volle aandacht richten op de bestaande voorraad, te beginnen met die gebouwen die leeg staan. Herbestemmen dus.

Boekwaardeproblematiek afgenomen
Scheidend H-team voorzitter Duco Stadig bracht naar voren dat de zogenaamde boekwaardeproblematiek zich langzaam oplost. De verkoop van lege gebouwen is op gang gekomen. Volgens Stadig brengen verouderde, lege kantoren tussen de €200,- en  €600,- per m² op.  De nieuwe getallen leiden bij taxateurs tot nieuwe inzichten en bij vastgoedeigenaren tot het afwaarderen van hun bezit.

Veel bereikt
Tijdens de looptijd van het programma (2010-2014) zijn circa 1.000 subsidieaanvragen voor herbestemmingsprojecten goedgekeurd, waarvan 65% daadwerkelijk uitgevoerd. Naast kennisontwikkeling en bewustwording heeft het programma geresulteerd in vereenvoudigde regelgeving. De belangrijkste verandering is wellicht dat bij herbestemming geen nieuwbouwnormen (meer) van toepassing zijn, maar de normen die golden ten tijde van de bouw. Ook heeft het H-team bijgedragen aan de Leegstandswet, de Crisis- en herstelwet en de zogenaamde kruimelgevallen in de Wabo en het Bor. Herbestemming is daardoor aantoonbaar eenvoudiger geworden

Gedateerde architectuur op verlaten plek
Wat opvalt in de afsluitende publicatie van het H-team, die ressorteert onder de vlag van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed van het Ministerie van OCW, is dat een groot deel van de daarin aangehaalde herbestemmingsprojecten, niet behoort tot het z.g.n. 'cultureel erfgoed'. Veel projecten betreffen sleetse gebouwen die op het eerste gezicht weinig culturele waarde vertegenwoordigen, zoals een doorsnee kantoor in Nieuwegein, de Bijlmerbajes in Amsterdam en een betonnen kolos op een Utrechts industrieterrein. De laatste is door scheidend H-teamlid Rudy Stroink omschreven als "gedateerde architectuur op een godverlaten plek".

Nieuw H-team
Nu herbestemming geen marginaal verschijnsel meer is zou je kunnen verwachten dat het H-team haar taak heeft volbracht? Zelf vindt ze van niet en heeft daarom een nieuw H-team ingesteld. Ditmaal van meer jeugdige snit: alle deelnemers zijn onder de 40 jaar.

Hoe dit team zich verhoudt met het bestaande Expertteam Transformatie dat ressorteert onder het ministerie van BZK is tijdens de dag niet duidelijk geworden. Wordt vervolgd.

Meer informatie

• De publicatie ‘Aanjagers van herbestemming’, n.a.v. de wisseling van de wacht, bevat meer informatie over het H-team 2010-2014 en het nieuwe H-team. De inhoud van de publicatie is voor een groot deel overgenomen in het laatste webmagazine van het Nationaal Programma Herbestemming.
• Info over het nieuwe H-Team
• Expertteam Transformatie (op de website van Bouwstenen)
• Informatiepagina over Herbestemmen, transformeren en renoveren