Nederlandse gemeenten met leegstaand vastgoed in de portefeuille kiezen niet meer automatisch voor verkoop. Leegstaande panden worden steeds vaker gebruikt voor andere maatschappelijke doelen en initiatieven.
Deze trend is onder andere duidelijk zichtbaar en verwoord in het meest recente rapport van de Rekenkamer Utrecht. Daarin wordt het bezit en beheer van gemeentelijk vastgoed omschreven als 'een belangrijk instrument om sociale, fysieke en maatschappelijke opgaven in de stad te realiseren' en wordt aangegeven dat verkoopdoelen hiermee soms niet verenigbaar zijn.
Trend bij gemeenten
Ook de deelnemers aan het Bouwstenen-netwerk Vastgoedsturing zien deze ontwikkeling in hun eigen gemeente. Tijdens hun bijeenkomst op 24 mei 2018 in Apeldoorn bezochten zij drie panden die niet meer hun oorspronkelijke functie hebben. De panden vormen nu de thuisbasis van enkele succesvolle maatschappelijke initiatieven.
Apeldoorn stond een paar jaar geleden voor een inkrimping van de portefeuille maatschappelijk vastgoed. Leegstaande panden van de gemeente gingen in de verkoop. In een deel van die panden hadden zich in de tussentijd echter succesvolle maatschappelijke initiatieven ontwikkeld, vertelt Patricia Jansen-Kooij, adviseur vastgoed van de gemeente Apeldoorn. Vaak hadden ze niet voldoende geld om de aankoop te financieren.
Aankoopcompensatie
Jansen-Kooij: "Als oplossing kwam Apeldoorn met de Aankoopcompensatie. Kansrijke maatschappelijke initiatieven kunnen met de regeling zelf het vastgoed kopen. Jaarlijks komen er zo'n vijf aanvragen per jaar binnen. Zo was er een gezin dat een leegstaande school wilde kopen en inrichten als wijkcentrum, waar wijkbewoners terecht kunnen voor de uitgifte van voedselpakketten, crisisopvang door middel van pleegzorg en opvoedcursussen voor jonge moeders. Bovendien wilden ze maandelijks een activiteit als een buurtbarbecue of sportevenement organiseren. Dat initiatief heeft de compensatie gekregen."
Koppelen aan sociale opgave
Jansen-Kooij benadrukt dat je niet 'zomaar' aanspraak kunt maken op de compensatieregeling. "Je moet met een gedegen businessplan komen. We kijken naar het doel van de aankoop, de toegevoegde waarde voor de wijk en de financiële draagkracht van de potentiële koper. De gemeenteraad beslist mee over zo'n operatie. Want je wilt niet dat het pand wordt verkocht aan een partij die twee jaar later de onderhoudskosten niet eens meer kan betalen."
Apeldoorn wil het overgebleven gemeentelijk vastgoed de komende tijd slimmer koppelen aan de maatschappelijke en sociale opgaven van de gemeente, zoals de zorgtaken. "Een initiatief als Zorg in de Wijk krijgt subsidie van de gemeente als het gaat om de taken die ze uitvoeren. De 'stenen' zijn daarbij echter niet inbegrepen", legt Jansen-Kooij uit. "Het zou mooi zijn als we een initiatief als Zorg in de Wijk van een locatie kunnen voorzien met behulp van ons beschikbare vastgoed."
Waarde maken uit leegstand
De aankoopcompenstatie is één van de instrumenten die kunnen worden ingezet bij het hergebruik van maatschappelijk vastgoed. In Waarde maken uit leegstand beschrijft Bouwstenen met het H-team en met steun van het Stimuleringsfonds voor de Architectuur zes praktijkvoorbeelden van hergebruik en transformatie van gemeentelijk vastgoed.
Ook meedoen?Doe mee met het netwerk Vastgoedsturing en/of kom woensdag 27 juni 2018 naar de bijeenkomst recepten voor hergebruik, inclusief mogelijk tot aanmelden.
|
Meer informatie
- Veel woonoplossingen nog onbenut (column in Binnenlands Bestuur, 28 mei 2018)
- Waarde maken uit leegstand (publicatie op Platform 31, april 2018)
- Almere Transformeert, over transformatie naar wonen (publicatie, september 2017)
- Breda Binnenste Buiten (publicatie maart 2018)
- Maatschappelijk vastgoed in de etalage (publicatie, december 2014)
Reageren?
We zijn benieuwd naar uw ervaring met betrekking tot dit onderwerp. Uw reactie ontvangen we graag via onderstaande reactieknop (niet vergeten te saven) of een e-mail aan nieuws@bouwstenen.nl.
