2305 Stedelijk programmeren

Zijn we hier goed? Ja, we zijn hier goed. Op dinsdag 16 mei 2023 zitten we met de netwerken Beleid en Vastgoed en Vastgoedsturing in een grote loods op het terrein waar straks een nieuwe woonwijk moet verrijzen. Het thema: hoe je de voorzieningen goed ingepland krijgt bij de grote druk op de woningmarkt.

Data komt steeds terug

Maar we beginnen met een rondje. Er komen veel gelijke vraagstukken langs:

integrale voorzieningen plannen;
meervoudig ruimtegebruik;
schaalvraagstukken en de wijze van exploiteren;
ook data komt steeds terug.

Ook zoomen we in op landelijke thema’s; hoe ze lokaal spelen en wat we op dit gebied samen kunnen doen.

Te veel projecten, te weinig mensen

Dan is Marcia aan de beurt om te vertellen hoe ze in Delft de voorzieningenplanning aanpakken. "Het begon eigenlijk bij de enorme opgave en het gebrek aan capaciteit. Te veel projecten, te weinig mensen. We vragen ons af of het niet beter en sneller kan en welke rol we eigenlijk hebben. Voor onderwijs is duidelijk dat je als gemeente een rol hebt, maar hoe zit het met buurtvoorzieningen, zorg en bijvoorbeeld vluchtelingen? En hoe pas je dat in, in je stad. Een school was bij gebiedsontwikkeling al lastig in te plannen. Laat staan de rest van het maatschappelijk programma.

Focus op realisatie

"Twee jaar geleden zijn we begonnen vanuit een koersdocument en het 'kompas goede groei' van de gemeente. En met de vraag hoe van hieruit de voorzieningen stedelijk beter en scherper te kunnen programmeren. We hebben ook veel tijd vrijgemaakt om iedereen hierin mee te nemen. Wat daarbij hielp is dat in het coalitieakkoord stond dat we geen nieuw beleid gingen maken. Dat gaf meer focus op de realisatie van beleid en de uitvoering.

Team stedelijk programmeren

"Alle nieuwe plannen van de gemeente moeten nu van het team stedelijk programmeren een vinkje hebben alvorens het naar een college gaat. Dat team zorgt voor focus en integraal maatwerk. Het team heeft goede contacten met wijkteams en een heel netwerk van experts om zich heen die, indien nodig, kunnen aanschuiven. We zoomen constant in en uit, van wijk, stad, regio en weer terug. Daarbij hebben we een referentiekader voor de voorzieningen ontwikkeld en die weer vertaald naar een rekentool waarbij een vertaling kan worden gemaakt van mensen naar meters. Zo kunnen ontwikkelaars ook zien waar wij als gemeente rekening mee houden.

Vastgestelde werkwijze

"Het team stedelijk programmeren werkt met een 'stadsbeeld' en 'gebiedsbeelden'. Deze werkwijze is bestuurlijk vastgesteld; zoals wie er in het team zit en hoe het werkt. Het team opereert zelfstandig met bijvoorbeeld advies aan de omgevingstafel. En we hebben enorm ingezet op data intelligents. Daar is onze eigen afdeling onderzoek en statistiek bij betrokken alsook onze eigen informatie regisseurs. Daarnaast hebben we een bureau betrokken dat heel slim is in het koppelen van data." Marcia heeft allerlei kaarten, waarvan ze ons er een paar laat zien.

Leren en transformeren

"Je ziet dat het werkt", zegt Marcia. "We leren van elkaar en denken in het team van stedelijk programmeren actief met elkaar mee. We zijn nu allemaal bezig met de stedelijke opgave en waar dan bijvoorbeeld die school moet komen. Een aantal dingen blijven lastig. Bijvoorbeeld om bestemmingen (tijdelijk) te veranderen. We willen met name maatschappelijke bestemmingen behouden, gezien de groei van de stad. Als een bestemming eenmaal 'wonen' is, dan is het lastig om deze in de toekomst nog te laten verkleuren naar maatschappelijk, studentenhuisvesting of vluchtelingenopvang. Van economie naar maatschappelijk is vaak wel mogelijk, ook gezien deze (veelal samenhangende/ overlappende) kwetsbare functies, bijvoorbeeld die van huisartsen.

Extra (schuif) ruimte

Marcia: "Ook komen we erachter dat we behoefte hebben aan schuifruimte voor onverwachte zaken of ingrijpende verbouwingen. Bijvoorbeeld voor noodopvang, als een school ingrijpend wordt verduurzaamd of als een nieuwe school wordt gesticht. Dan moet je in een aantal maanden ruimte hebben. Een grote VO-school krijg je niet zomaar even bij een andere, krimpende school ondergebracht."

Plek en dienstverlener los van elkaar

Dit punt wordt herkend. Ook de behoefte om los van de dienstverleners, zelf ruimte in bezit te hebben. De contacten met die dienstverleners kunnen immers veranderen. Zo zijn er meer punten die iedereen herkent. Te veel om op te noemen. En we willen ook nog naar buiten om met de ontwikkelaar een rondje over het terrein te lopen.

Stik jaloers

Bij de borrel op het terras van de Koperen Kat, gaat het gesprek gewoon door. De problemen bij de vergunningverlening, de opstelling van stedenbouwers, de beperkte integraliteit in het sociaal domein en de opleiding die nodig is om het sociaal en fysiek domein met elkaar te verbinden. Gelukkig is er nog genoeg te doen en gelukkig zijn er ook mensen die het willen doen. Stik jaloers op de stedelijke programmering in Delft gaat iedereen weer naar huis.

What next?

Enorm veel inspiratie om op door te bouwen. Na de zomer komen we weer bij elkaar. Ondertussen weten we elkaar te vinden via andere kanalen. En voor vragen kan je ook altijd even bellen met Bouwstenen.